محمدعلی مرادی ابرچرخه پدیده‌ای در اقتصاد کلان است که وقتی بتوانید آن را شناسایی کنید، می‌توانید هم‌جهت آن به معاملات خودتان سامان بدهید و از این سودی که در انتظارتان است بهره‌مند شوید. پس آگاهی از مفهوم ابرچرخه یا سوپرسایکل برای هر فعال بازار یک مزیت است.
ابرچرخه کالایی به ابرچرخه‌ای گفته می‌شود که در طی آن قیمت یک یا چند کالای وابسته بیش از حد رشد یا افت می‌کند. بسته به نوع ابرچرخه، این پدیده می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از شکل‌گیری یک انقلاب صنعتی تا پدید آمدن تقاضای بالا برای یک محصول خاص. در چنین پدیده‌هایی قیمت کالا بر اساس نوع ابرچرخه، می‌تواند بارها و بارها وارد روند صعودی یا نزولی شود.
ابرچرخه یا سوپرسایکل چیست؟
ابرچرخه یک دوره طولانی رشد اقتصادی است که منجر به ایجاد یک تقاضای پایدار و فزاینده برای برخی از کالاها می‌شود. سوپرسایکل‌ها می‌توانند چندین سال زمان ببرند و همین هم باعث جذابیت آن‌هاست. در واقع وقتی ما در یک سوپرسایکل کالایی باشیم، می‌توانیم مدت‌ها به آن تکیه کرده و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنیم.
در طول ۱۵۰ سال گذشته ما شاهد چهار ابرچرخه بوده‌ایم که عمده آن‌ها به دلیل صنعتی شدن سریع اقتصاد جهانی رخ داده‌اند. از آن‌جایی که سوپرسایکل‌ها منجر به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شوند، می‌توانند منجر به تورم بالایی در سطح جهانی شوند و از این منظر، اگر شما از ابرچرخه آگاه نباشید، ممکن است نتوانید بهترین سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید.
درک ایجاد یک ابرچرخه؛ چه عواملی دخیل هستند؟
انواع مختلفی از عوامل اقتصادی هستند که می‌توانند به ایجاد یک ابرچرخه منجر شوند یا اینکه ایجاد ابرچرخه را تسهیل کنند. نکته مهم در بسیاری از ابرچرخه‌های اخیر، صنعتی شدن کشورها و مهاجرت افراد به شهرها و رونق تولید بوده است. چنین عواملی می‌توانند در نهایت منجر به ایجاد یک تقاضای قوی برای کالاها شوند و باعث برهم‌خوردن توازن میان عرضه و تقاضا گردند. این عدم توازن می‌تواند به افزایش قیمت‌ها و سرمایه‌گذاری سودده برای افزایش تولید کالاهای درگیر ابرچرخه منجر شود.
بااین‌حال افزایش تولید آن‌قدری سریع نیست که ابرچرخه‌ها سریع به پایان برسند و با عرضه بیشتر، پاسخ این تقاضای فزاینده داده شود. برای مثال وقتی یک ابرچرخه حول نفت و محصولات پالایشگاهی ایجاد می‌شود، ایجاد یک میدان نفتی جدید به همین سادگی نیست و گاهی تا ده‌ها سال طول می‌کشد. در نتیجه تقاضا در ابرچرخه همچنان برای مدت‌ها بالاتر از عرضه خواهد بود. برای همین هم به آن ابرچرخه یا سوپرسایکل گفته می‌شود: همه‌چیز فراتر از یک افزایش تقاضای معمولی است!
نمونه‌هایی از ابرچرخه در دنیای واقعی
برای درک بهتر ابرچرخه هیچ‌چیز بهتر از رجوع به گذشته نیست. در ۱۵۰ سال گذشته به صورت کلی چهار ابرچرخه اصلی را شاهد بوده‌ایم و جالب اینکه هر کدام با دوره‌هایی از صنعتی شدن اقتصاد جهانی هم‌پوشانی داشته است.
- اولین ابرچرخه به اواخر سده ۱۸۰۰ میلادی برمی‌گردد. زمانی که ایالات متحده شروع به صنعتی‌شدن کرد و استفاده از نفت در تولید، کشتیرانی و خودرو شدت گرفت.
- ابرچرخه بعدی مربوط به دهه ۱۹۳۰ میلادی است که با شدت گرفتن تقاضا برای تسلیحات جدید و پیش از جنگ جهانی دوم ایجاد شد.
- سومین ابرچرخه با صنعتی شدن اروپا و ژاپن در میانه دهه ۱۹۶۰ شکل گرفت.
- با عضویت چین در سازمان تجارت جهانی (WTO) در اواخر دهه ۱۹۹۰، ابرچرخه چهارم ایجاد شد و تا سال ۲۰۰۱ به طول انجامید.
چه کالاهایی وارد ابرچرخه شدند؟
به صورت کلی بعضی از کالاهای اساسی بیشتر از سایر موارد درگیر ابرچرخه می‌شوند. این موضوع از فرایند انقلاب صنعتی هم قابل درک است. کالاهای اساسی مثل حامل‌های انرژی و فلزات اساسی از این دسته هستند. برای مثال سنگ آهن نقش مهمی در تولید فولاد دارد و فولاد هم از خودرو تا کشتی‌سازی و حتی مبلمان و عملیات‌های عمرانی نقش دارد. مس و آلومینیوم هم در همین دسته بسیار تحت تأثیر قرار می‌گیرند، چراکه از فلزات پراستفاده از صنایع مختلف هستند.
حامل‌های انرژی هم به عنوان سوخت اقتصاد همواره در ابرچرخه‌ها شاهد تقاضای فزاینده هستند. از نفت خام تا گاز طبیعی و حتی زغال سنگ، به‌خاطر وابستگی چرخ‌دنده‌های تولید به آن‌ها، یکی از مهم‌ترین مواردی هستند که در بسیاری از ابرچرخه‌ها نقش‌آفرینی داشته‌اند.
بررسی ارتباط ابرچرخه با تورم
همان‌طور که احتمالاً حالا برای شما هم قابل درک است، ابرچرخه‌ها می‌توانند منجر به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شوند. کالاهایی که درگیر ابرچرخه هستند، بسیار کاربردی بوده و برای همین بسیاری از وسایلی که ما به صورت روزمره استفاده می‌کنیم، به آن‌ها وابسته‌اند. در نتیجه وقتی در یک ابرچرخه تقاضا برای یک کالا افزایش می‌یابد، این افزایش در کالاهای مصرفی روزمره هم خودش را نشان می‌دهد.
اگر تورم حاصل از ابرچرخه کنترل نشود، ممکن است منجر به اخذ سیاست‌های پولی خاصی توسط بانک‌های مرکزی شود و این امر بر بازارهای مالی تأثیر نامطلوبی دارد. تورم همیشه هم بد نیست اما کنترل تورم یکی از اساسی‌ترین هنرهای متخصصین پولی-بانکی هر کشوری است و مهم‌تر از خود تورم، برخورداری از دانش کنترل تورم است.
سوپرسایکل جدیدی در راه است؟
در نهایت، حالا که با اساس سوپرسایکل کالا آشنا شده‌اید، بد نیست اشاره‌ای به آخرین سوپرسایکل‌ها در دنیا داشته باشیم. آیا یک ابرچرخه کالایی جدید در راه است؟ در سال ۲۰۲۱ بود که رئیس‌جمهور ایالات متحده، بایدن، صحبت از بازنگری در زیرساخت‌های داده به صورت گسترده کرد. بسیاری از کارشناسان گمانه‌زنی می‌کردند که در صورت اخذ چنین گامی در آمریکا، یک ابرچرخه جدید در دنیا را شاهد باشیم.
گلدمن ساکس به عنوان بزرگ‌ترین بانک سرمایه‌گذاری دنیا چنین دیدگاهی دارد. این مجموعه بزرگ مالی گفته بود که در سال ۲۰۲۲ یک ابرچرخه در فلزات اساسی شروع می‌شود که می‌تواند تا چند دهه ادامه داشته باشد. البته که کارشناس‌های دیگری هم دیدگاه مقابلی دارند و معتقدند به جای یک ابرچرخه کالایی، می‌توانیم شاهد افزایش چرخه‌ای در میان کالاها باشیم و در اینجا تمرکز از یک کالا یا دسته‌ای از کالاهای هم‌خانواده برداشته می‌شود.
در نهایت باید مترصد بازارهای جهانی باشیم که چه زمانی افزایش قیمت‌ها خبر از یک ابرچرخه جدید می‌دهند. آگاهی از ابرچرخه‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاری ما جهت بدهد و تصمیم‌گیری را برایمان تسهیل کند.
جمع‌بندی
اگر به فکر سرمایه‌گذاری کلان در یک صنعت هستید، پیگیری ابرچرخه‌ها یکی از ضروری‌ترین گام‌هایی است که باید بردارید. درغیراین‌صورت، نگران نباشید! هر وقت یک ابرچرخه در دنیا شکل بگیرد، شما هم متوجه آن خواهید شد و به واسطه بلندمدت بودن ابرچرخه‌ها فرصت کافی برای بهره‌برداری از آن ابرچرخه را خواهید داشت.
