محمد مرشد در این مقاله قصد داریم با ترازنامه و بخشهای مختلف آن آشنا و شویم و یادبگیریم ترازنامه شرکت ها را چطور تحلیل کنیم؟ ترازنامه شرکت ها و تحلیل آنها یکی از مواردی است که در صورت تمایل به سرمایه گذاری در سهام و بازارهای سرمایه، باید بتوانید آن را به خوبی یاد بگیرید. به طور کلی، ترازنامه شرکت ها گزارشی است که شامل وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت و همچنین حقوق صاحبان سهام آن است که برای بازه زمانی مشخصی، صادر شده است.
در حالت ایده آل، در ترازنامه شرکت ها، میزان کل دارایی‌ها باید با بدهی‌ها و حقوق سهام داران، به یک اندازه باشد تا به حالت معادله اساسی حسابداری برسد.
اگر جزو افرادی هستید که برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه، علاقه‌مند به حوزه تحلیل فاندامنتال و یا تحلیل بنیادی هستید، لازم است در اولین مرحله، تحلیل ترازنامه شرکت ها را یاد بگیرید تا بتوانید پیش بینی کنید که یک شرکت، بر اساس وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌هایی که دارد، ارزش سرمایه گذاری را خواهد داشت یا خیر. به همین جهت، در این مقاله از مجموعه مقالات فردانامه، به بررسی موضوع ترازنامه شرکت ها، تحلیل آنها و نیز مواردی که باید در ترازنامه شرکت ها به آن دقت داشته باشید می‌پردازیم.
ترازنامه شرکت چیست؟
به صورت کلی می‌توان گفت که پایه و اساس ترازنامه شرکت ها، سه مفهوم اصلی دارایی‌های شرکت، بدهی‌های شرکت و حقوق مالکین سهام آن هستند که بر اساس این سه مفهوم، معادله‌ای در ترازنامه برقرار می‌شود که در آن، باید میزان دارایی‌های شرکت، با بدهی‌ها و حقوق سهام داران برابر باشد. به بیانی دیگر، دارایی‌های شرکت، برابر است با بدهی‌ها به اضافه حقوق مالکین سهان آن شرکت.
ترازنامه شرکت ها در پایان دوره‌های مالی مختلف از سوی شرکت صادر می‌شوند.
بخش دارایی‌ها در ترازنامه شرکت ها
در بخش دارایی‌های ترازنامه شرکت ها، انواع دارایی جاری و غیر جاری شرکت ذکر می‌شود. دارایی‌های جاری یا همان دارایی‌های کوتاه مدت، دارایی‌هایی هستند که انتظار می‌رود تا یک سال مالی آینده، بتوان آنها را به پول نقد تبدیل کرد؛ نظیر سپرده‌های بانکی کوتاه مدت شرکت، سرمایه گذاری های کوتاه مدت شرکت در سهام و یا محصولاتی که شرکت تولید کرده است و انتظار می‌رود که در کم‌تر از یک سال بتواند آنها را به فروش رساند.
از طرف دیگر، دارایی‌های غیر جاری و یا همان دارایی‌های بلند مدت یک شرکت، دارایی‌هایی هستند که انتظار نمی‌رود تا یک سال آینده بتوان آنها را به پول نقد تبدیل نمود. برای مثال می‌توان زمین، ملک و مستغلات، ماشین آلات، سرمایه گذاری های بلند مدت شرکت در اوراق و مواردی دیگر از این دست را می‌توان در دسته بندی دارایی‌های غیر جاری شرکت ها مشاهده کرد.
برای آن که با مفاهیم دارایی‌های جاری و غیر جاری بیشتر آشنا شوید، می‌توانید مقاله انواع دارایی جاری و غیر جاری را در مجموعه مقالات بلاگ رسمی فردانامه مطالعه کنید.
لازم به ذکر است که هر چه دارایی‌های جاری شرکت بیشتر باشد، توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود بیشتر می‌شود و نیز بیشتر می‌تواند بر روی پروژه‌های عملیاتی خود، سرمایه گذاری کند. به عبارتی دیگر، توان شرکت برای جاری کردن جریان گردش مالی از خارج شرکت به درون آن، بیشتر می‌شود. دارایی‌های غیر جاری نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری بلندمدت شرکت و برنامه‌ریزی‌های آن برای سود رساندن بیشتر به سهامداران در مدت‌زمان بیشتر از یک دوره مالی است.
بخش بدهی‌ها در ترازنامه شرکت ها
بخش بدهی‌ها در ترازنامه شرکت ها نیز مانند دارایی‌ها، به دو بخش بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیرجاری تقسیم می‌شود. بدهی‌های جاری و یا همان بدهی‌های کوتاه مدت شرکت، بدهی‌هایی هستند که شرکت ملزم به پرداخت آنها تا قبل از پایان یافتن سال مالی جاری است. به بیانی دیگر، انواع بدهی که تا یک سال مالی آینده، شرکت باید آنها را پرداخت کند در دسته بدهی‌های جاری یا کوتاه مدت جای می‌گیرند. از میان انواع این بدهی‌ها می‌توان به وام‌ها و یا قراردادهای پرداختی اشاره کرد که سررسید آنها قبل از پایان یافتن سال مالی جاری می‌باشد.
از طرف دیگر، بدهی‌های غیر جاری یا همان بدهی‌های بلند مدت در ترازنامه شرکت ها، بدهی‌هایی هستند که سررسید آنها بیش از یک سال مالی آینده است و انتظار نمی‌رود که این بدهی‌ها تا یک سال آینده توسط شرکت پرداخت شوند. ولی باید توجه داشت که در سرمایه گذاری، این نوع بدهی‌ها نیز مهم محسوب می‌شوند چرا که معمولاً بدهی‌های غیر جاری شرکت ها، سنگین‌تر از بدهی‌های جاری هستند و به هر حال مبالغی است که شرکت باید آنها را پرداخت کند و این می‌تواند از حقوق سهامداران شرکت بکاهد.
از میان بدهی‌های جاری می‌توان به حساب‌های پرداختی تجاری، بدهی به شرکت‌های وابسته، اسناد پرداختی، پیش دریافت‌های، مالیات بر درآمد و سود سهام که باید به صاحبان سهام پرداخت شود اشاره کرد.
همچنین از میان بدهی‌های غیر جاری در ترازنامه شرکت ها می‌توان به حساب‌های پرداختی بلندمدت، پیش دریافت‌هایی که موعد پرداخت آنها بیش از یک دوره مالی است و تسهیلات مالی که موعد پرداخت آنها از یک دوره مالی بیشتر است (مانند وام‌های با سررسید بلند مدت) اشاره کرد.
ترازنامه شرکت ها را چطور تحلیل کنیم؟
بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شرکت ها
حقوق صاحبان سهم، در واقع باقی‌مانده منافع مالکین شرکت است که پس از کسر ارزش بدهی‌ها از دارایی‌های شرکت محاسبه می‌شود.
از میان حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شرکت ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
صرف سهام: به معنای پرداخت اضافه‌ای است که شرکت هنگام سرمایه اولیه مازاد بر قیمت اسمی هر سهم از سهامداران دریافت کرده است.
سود یا زیان انباشته: مجموع میزانی از سود است که به سهامداران پرداخت نشده و درون شرکت باقی مانده است.
سرمایه: میزان پولی است که سهامداران برای سهیم بودن در سهام شرکت پرداخت کرده‌اند.
سهام خزانه: به معنای سهامی است که توسط شرکت دوباره خریداری شده است؛ به‌عبارت‌دیگر، شرکت می‌تواند بخشی از سهام خود را از سهامداران خریداری کند.
اندوخته قانونی: به معنای بخشی از سود شرکت است که باید اندوخته شود.
سایر اندوخته‌ها: اندوخته‌هایی که در دسته‌بندی اندوخته قانونی قرار نمی‌گیرند.
مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های غیر جاری و دارایی‌های: به معنای دوباره ارزیابی کردن دارایی‌ها و افزایش یا کاهش میزان ارزش آنها برای شرکت است.
اندوخته تسعیر ارز دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های دولتی: به معنای تغییر در قیمت ارزی است که برای ارزیابی دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ترازنامه شرکت ها بهتر است به چه مواردی توجه کنیم؟
در تحلیل ترازنامه شرکت ها به جهت سرمایه گذاری، بهتر است مواردی که در ادامه ذکر کرده‌ایم را مد نظر قرار دهید تا بتوانید تحلیل بنیادی دقیق‌تری از سهام مورد نظر خود داشته باشید. این موارد به شما کمک می‌کنند که بتوانید ارزش آینده شرکت مورد نظر جهت سرمایه گذاری در سهام را بهتر ارزیابی کنید و ریسک سرمایه گذاری را تا حد ممکن کاهش دهید.
بدهی‌های شرکت ها در ترازنامه مالی
در حقیقت می‌توان این طور اذعان داشته که بدهی‌های شرکت ها، نقطه ضعف‌های آنها است که در ترازنامه‌های مالی ما می‌توانیم این نقطه ضعف‌ها را بیابیم. بررسی کنید که آیا بدهی‌های شرکت مورد نظر جهت سرمایه گذاری، نسبت به دوره‌های مالی قبلی افزایش داشته و یا کاهش داشته است.
البته در کنار این موضوع، بهتر است که پروژه‌ها و عملیات‌های شرکت را نیز بررسی کنید؛ در بسیاری از موارد، ممکن است افزایش بدهی نسبت به دوره مالی قبلی، امر منفی نباشد و به دلیل استارت پروژه عملیاتی جدید در شرکت، که می‌تواند سودهای کلانی را برای شرکت و سهام داران بسازد، این بدهی‌ها ایجاد شده باشد.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه مالی
حقوق صاحبان سهام را می‌توان به نوعی ثروت یک شرکت نامید. هر آن چه که پس از پرداخت بدهی‌ها برای سهامداران یک شرکت باقی می‌ماند، حقوق صاحبان سهام آن شرکت می‌باشد که بهتر است در ترازنامه‌های مالی، این مورد را چک کنید که حقوق صاحبان سهام نسبت به سال‌های قبلی و یا دوره‌های مالی قبلی افزایش یافته است و یا با کاهش روبرو شده است.
اگر کاهش به نظرتان منطقی نمی‌آید، بهتر است در امور داخلی شرکت به دنبال دلیل آن باشید. امور داخلی شرکت را می‌توانید از آگهی‌های مجمع‌های فوق‌العاده و عادی شرکت ها متوجه شوید.
دارایی‌های شرکت در ترازنامه مالی
ترازنامه مالی شرکت ها را بررسی کنید و ببینید که آیا دارایی‌های شرکت نسبت به سال قبلی و یا دوره مالی قبلی افزایش داشته است یا با کاهش روبرو بوده است. اگر دارایی‌های شرکت کاهش پیدا کرده است، به دنبال دلیل آن در شرکت باشید. ممکن است شرکت برای تحقق پرداخت بدهی‌های خود، دست به فروش دارایی‌ها زده باشد. همچنین ممکن است شرکت به دلیل عدم توانایی در وصول حساب‌های دریافتنی، آنها را در دسته مطالبات سوخت شده قرار داده باشد و به همین علت، از ترازنامه حذف شده باشد.
سرمایه گذاری های شرکت در ترازنامه مالی
بسیاری از شرکت ها ممکن است درآمدهای مازاد عملیاتی و یا غیر عملیاتی خود را در سهام و یا اوراق بهادار دیگر از این دست، سرمایه گذاری کرده باشند. با بررسی این اوراق بهادار، بررسی کنید که آیا تصمیم شرکت برای سرمایه گذاری در این اوراق، درست بوده است یا خیر و تا چه میزان این اوراق نسبت ریسک و ریوارد دارند و تا چه حد می‌توان به کسب سود شرکت از این اوراق بهادار اکتفا کرد.
فروش شرکت در ترازنامه مالی
بررسی کنید که شرکت چقدر فروش داشته است. ممکن است میزان تولیدات انبار شده در یک شرکت نسبت به سال قبل و یا دوره مالی قبلی، بیشتر شده باشد که در صورتی که در قسمت فروش در ترازنامه مالی شرکت، افزایش را مشاهده نکنید، این مورد می‌تواند نشانه‌ای منفی برای سرمایه گذاری در سهام شرکت مورد نظر باشد. چرا که در بسیاری از موارد ممکن است شرکت تولیدات خود را افزایش داده باشد ولی بازار مناسب برای فروش پیدا نکرده و تمامی تولیدات خود را انبار کرده باشد.
با بررسی مواردی که در بالا ذکر شد و یافتن پاسخ درست و بر طبق منابع موثق برای هر کدام از آنها، می‌توانید به درستی ارزیابی کنید که آیا سرمایه گذاری در سهام یک شرکت برای شما با سود همراه است و سرمایه گذاری معقولی محسوب می‌شود یا خیر.
در این زمینه نیز می‌توانید از مشاوران سرمایه گذاری کمک بگیرید و در تحلیل ترازنامه شرکت ها، مهارت بیشتری کسب کنید.
جمع بندی
در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ رسمی فردانامه، در زمینه ترازنامه شرکت ها و تحلیل این ترازنامه‌ها برای سرمایه گذاری در سهام این شرکت ها، صحبت کردیم و نکات ویژه‌ای که در زمان تحلیل ترازنامه شرکت ها باید به آنها توجه داشته باشید را نیز به شما عزیزان معرفی کردیم تا هر چه بیشتر بتوانید سرمایه گذاری امن‌تری داشته باشید و از میزان ریسک در معاملات خود بکاهید. عملکرد شما در بازار سرمایه، با رعایت این نکات می‌تواند تا حد زیادی بهتر شود و سودهای بهتری را در قبال ریسک کم‌تری به دست آورید.
شما می‌توانید در بین مقالات دیگر بلاگ رسمی فردانامه، موضوعات مورد نظر خود را در زمینه سرمایه گذاری در بازارهای مالی جستجو رده و اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید. توجه داشته باشید که هر چه اطلاعات شما در خصوص بازاری که در آن سرمایه گذاری می‌کنید بیشتر باشد، می‌توانید عملکرد بهتری در آن بازار داشته باشید و از ضرر و زیان خود جلوگیری کنید.
می‌توانید نظرات خود را در مورد این مقاله، در بخش نظرات مقاله، برای ما بنویسید و سؤالاتی که در این زمینه برای شما مطرح شده‌اند را با ما به اشتراک بگذارید تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن شما را راهنمایی کنیم.
منبع: اینوستوپدیا
