محمد حسین زاده یکی از سوالات اساسی تحلیلگران تازه کار بنیادی این است که چگونه به منابع اطلاعاتی در تحلیل بنیادی دست یابیم ؟ برای دستیابی به ارزش ذاتی و واقعی اوراق بهادار، یک تحلیل‌گر بنیادی باید به تمام اطلاعات کلان و خرد که باعث دقیق‌تر شدن ارزشیابی میشود دسترسی داشته و از آنها استفاده کند.در صورتی که داده و آماری از قلم افتاده و در تحلیل دیده نشود می‌تواند باعث انحراف زیادی در برآوردها شده و زیان زیادی برای اشخاص مختلف از جمله صاحبان سهام بسازد. به همین جهت در این مقاله سعی شده است که به منابع مهم که نیاز یک تحلیل‌گر بنیادی است اشاره شود.
1.داده‌های کلان
به صورت کلی داده‌های اقتصادی که از سوی دولت، بانک مرکزی، سازمان بورس و غیره منتشر میشود مانند نرخ بهره بین بانکی، نرخ تورم، نرخ مالیات و … از جمله داده‌هایی است که در یک تحلیل بنیادی همواره باید مدنظر قرار گرفته و دنبال شود. به همین جهت میتوان از سایت بانک مرکزی، سایت مرکز آمار، سایت دولت و … برای بدست آوردن آخرین اخبار و داده‌های اقتصادی کلان استفاده کرد.
2.نشریات و سایت‌های مرجع
در دنیای اقتصاد و تحلیل بنیادی داده‌های بسیاری وجود دارد که گردآوری آنها مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی است که برخی نشریات و سایت‌ها این مهم را برعهده گرفته و به صورت منظم به جمع‌آوری، دسته‌بندی و انتشار آنها می‌پردازند. از جمله داده‌های منتشر شده میتوان به نرخ موادی اشاره کرد که برخی شرکت‌ها با آن نرخ محصولات خود را فروخته و برخی دیگر آن محصول را خریداری می‌کنند. این نشریات برای بورس ایران به دلیل اینکه بیشتر شرکت‌ها کالامحور هستند از اهمیت بالایی برخوردار است. نشریه پلتس، آرگوس و … از جمله این نشریات هستند. پس یکی دیگر از منابع اطلاعاتی در تحلیل بنیادی نشریات هستند.
3.صورت های مالی
صورت های مالی شامل گزارش‌هایی است که تمام شرکتهای بورسی و غیربورسی موظف به تهیه آنها بوده و در زمان تعیین شده باید آنها را در دسترس عموم(سهامداران، تحلیل گران و… ) قرار دهند. این گزارش‌ها شامل صورت‌های مالی به همراه یادداشت‌های همراه، گزارش فعالیت هیئت مدیره، گزارش تفسیری و … می‌باشند که هر یک حاوی نکاتی مهم در رابطه با فعالیت شرکت در طول یک دوره مشخص بوده که شرکتهای بورسی ایرانی موظف‌اند این اطلاعات را در سامانه‌هایی به نام کدال منتشر کنند که در زیر به شرح این گزارشات می‌پردازیم:
3.1. صورت‌های مالی و یادداشت‌های همراه
صورت‌های مالی که طبق استانداردهای بین‌المللی و داخلی تنظیم می‌شوند شامل صورت سود و زیان، صورت وضعیت مالی(ترازنامه)، صورت جریان وجوه نقد، صورت سود و زیان جامع و یادداشت‌های همراه می‌باشد.
3.2. گزارش تفسیری هیئت مدیره
گزارش تفسیری هیئت مدیره یکی از گزارش‌هایی است که همراه صورت‌های مالی منتشر شده و شرکت‌ها موظف‌اند در انتهای هر فصل به همراه صورت‌های مالی آن را منتشر کرده و به تفسیر اطلاعاتی بپردازند که در صورت‌های مالی خود منتشر کرده‌اند.
3.3. گزارش فعالیت هیئت مدیره
گزارش فعالیت هیئت مدیره نیز یکی دیگر از گزارش‌هایی است که هیئت مدیره قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه موظف به تهیه و ارائه آن به سهامداران است.
3.4. گزارش فعالیت میان‌دوره‌ای
شرکت‌ها موظف هستند به صورت منظم گزارش فعالیت خود را در طول یک دوره یک ماهه و هر فصل منتشر کنند. گزارش فعالیت یک ماهه حاوی اطلاعاتی همچون تولید، فروش، نرخ فروش و مبلغ فروش به تفکیک مقصد (داخلی و صادراتی) هستند.در گزارش‌های فصلی شرکتهای موظف‌اند که اطلاعات خود را به تفکیک و مفصل منتشر کنند که حاوی اطلاعات فروش در طول دوره، بهای تمام شده مواد تولیدی و فروش رفته و یا خدمات ارائه شده، درآمد و هزینه‌هایی که مربوط به عملیات اصلی شرکت و یا غیرعملیاتی هستند.
4.سایر گزارشات و اطلاعات
چهارمین منابع اطلاعاتی در تحلیل بنیادی گزاراشات و اطلاعات هستند. اتفاقات مهمی هر روز ممکن است برای یک شرکت رقم بخورد که بر روی سودآوری، فروش، ارزش‌گذاری وآینده ی آن شرکت اثر گذار بوده و سهام آن شرکت را تحت‌الشعاع قرار دهد. به‌همین‌دلیل شرکت‌ها موظف‌اند در سریعترین زمان ممکن و به دور از دستکاری آن اطلاعات را صادقانه در سامانه کدال منتشر کنند. مقررات افشای فوری اطلاعات در سال 1380 توسط شورای بورس ابلاغ شد و در سال 1384 نیز قانون بازار اوراق بهادار به تصویب رسید که در زیر به شرح برخی از این اطلاعات می‌پردازیم:
4.1. اطلاعات با اهمیت گروه الف
این اطلاعات از جمله مواردی است که بر ارزش یک شرکت و در نتیجه ارزش سهام آن، تصمیم سرمایه‌گذاران در رابطه با ارزشمندی آن شرکت و … که باعث میشود تا تصمیم آنها مبنی بر خرید و فروش سهام آن شرکت تحت تاثیر قرار بگیرد. در این دسته اطلاعات، نماد معاملاتی هنگام انتشار گزارش بسته شده و در جلسه معاملاتی بعد بدون دامنه نوسان بازگشایی مي‌شود. در خصوص مدت زمان بسته بودن نماد ممکن است بیش از یک روز متوقف بماند و این امر به تشخیص ناظر بازار است.
در زیر به مواردی که در این دسته قرار می‌گیرند اشاره شده است:
- تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیت شرکت
- شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده
- بهره‌برداری از طرح‌ها و پروژه‌های جدید
- اعلام اعسار یا ورشکستگی شرکت
- نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده
- نتایج شرکت در مناقصه یا مزایده
- انعقاد، فسخ و یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم
- کشف منابع و یا ذخایر قابل توجه
- هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب
- نقل و انتقال دارایی‌های ثابت شرکت
- تغییر سهامدار عمده
- اعلام وقوع حوادث غیر مترقبه
- تعدیلات سنواتی
- درخواست خروج از شرکتهای پذیرفته شده در بورس مربوطه
- خرید، واگذاری، اخذ، فسخ و تغییرات مجوز فعالیت، امتیاز تجاری یا علائم تجاری
- تأثیرات با اهمیت ناشی از تغییرات ارزی (قیمت ارز)
- دریافت یا پرداخت کمک‌های نقدی یا غیر نقدی بیشتر از ۵ درصد سرمایه شرکت
- پذیرش یا انتقال اوراق در بازارهای بین المللی
- برگشت بیشتر از ۵ درصد از محصولات شرکت بر اساس مبلغ فروش آخرین سال مالی
- دریافت مجوز تغییر بیشتر از ۱۰ درصد در قیمت فروش محصولات یا خرید مواد اولیه
- تغییر در برآوردهای حسابداری
4.2. اطلاعات با اهمیت گروه ب
اطلاعاتی که در این دسته قرار می‌گیرند از درجه اهمیت کمتری برخوردار هستند و نسبت به اطلاعات گروه الف اثر مستقیم کمتری روی شرکت دارند. پس از انتشار این اطلاعات بر روی سامانه کدال نماد متوقف شده و با محدودیت دامنه نوسان در همان روز و یا حداکثر روز معاملاتی بعد بازگشایی میشود.
در زیر به مواردی که در این دسته قرار می‌گیرند اشاره شده است:
- تغییر در نوع فعالیت اصلی شرکت
- برگزاری مناقصه یا مزایده
- شرکت در مناقصه یا مزایده
- تغییر در روش یا رویۀ حسابداری
- افشای معاملات موضوع ماده 129 اصلاحیه قانون تجارت یا معاملات با سایر اشخاص وابسته
- پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی
- دعاوی مهم مطروحه‌له یا علیه شرکت
- تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات
- تغییر وضعیت مشتریان یا عرضه‌کنندگان عمده شرکت
- برنامه انتشار اوراق بدهی
- پیشنهاد یا تصویب پرداخت سود و یا تغییر سیاست تقسیم سود
- توثیق یا فک رهن دارایی‌ها
- ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی
- تغییر حسابرس
- تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه؛
- توثیق، مسدود کردن، آزادسازی یا فک رهن سهام ناشر متعلق به سهامدار عمده که عضو هیئت مدیره است
- سایر موارد
از جمله سایر گزارشاتی که میتوان به آنها اشاره کرد آگهی دعوت به مجامع، آگهی ثبت تصمیمات مجامع، گزارش حسابرس در رابطه با صورت‌های مالی شرکت، زمان‌بندی پرداخت سود، شفاف‌سازی در خصوص شایعه، خبر یا گزارش منتشر شده، اساسنامه مصوب شرکت که به تصویب مجمع رسیده و… که هر شرکت باید در زمان‌بندی که از قبل توسط سازمان بورس تعیین شده منتشر کند. این گزارشات حاوی نکاتی است که می‌تواند تصمیمات سرمایه‌گذاری را تغییر داده و به همین جهت از اهمیت برخوردار هستند.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که در مقدمه بیان شد هر تحلیل‌گر نیازمند اطلاعات دقیقی است که با استفاده از آنها بتواند تصمیمات سرمایه‌گذاری اتخاد کرده و این داده‌ها و اطلاعات باید در سریعترین زمان ممکن و به شکل نظام‌مند در دسترس قرار بگیرد. در این مقاله از سایت فردانامه سعی شد تا گزارش‌ها و اطلاعاتی که یک تحلیل‌گر، سرمایه‌گذار، سهامدار و … به آن نیاز دارد ارائه شود برای دیدن مقالات بیشتر فردانامه را دنبال کنید .
شما میتوانید برای درک بهتر این مقاله، در کلاس پیشرفته معامله گر بنیادی شرکت کنید.
