بازار بورس توکیو /فردانامه

معرفی و آشنایی با بازار بورس توکیو (ژاپن)

درباره ژاپن

ژاپن کشوری است که در ساحل شرقی آسیا جای گرفته است. این کشور مجموعه‌ای از جزایر است که کمانی به طول بیش از 2400 کیلومتر در بخش شمال شرقی اقیانوس آرام جای گرفته است. پایتخت این کشور توکیو است که یکی از پر جمعیت‌ترین شهرهای جهان نیز می‌باشد.

این کشور از آنجایی با داشتن تولید ناخالص ملی بسیار بالا از قدرت‌های آسیا و جهان به شمار می‌رود. اما از آنجایی که به دلیل ساختار جزیره‌ای و به دلیل محدودیت زیاد در منابع طبیعی و حتی خاک به واسطه فناوری و سرمایه‌گذاری توانسته است چنین اقتصاد قدرتمندی را ایجاد کند.

در این مقاله از فردانامه به معرفی کامل بورس اوراق بهادار ژاپن خواهیم پرداخت.

تاریخچه بورس و اوراق بهادار ژاپن

بورس اوراق بهادار توکیو (Tokyo Stock Exchange) که با عنوان TSE نیز شناخته می‌شود اصلی‌ترین بازار سهام ژاپن به شمار می‌رود که اساس آن در شهر توکیو قرار دارد و با توجه به امنیتی که دارد یکی از بزرگترین بازارهای جهان به شمار می‌رود. همچنین عباراتی مانند TYO و یا TOSHO نیز برای نامگذاری و معرفی این بازار به کار می‌روند.

TSE برای اولین بار در 15 می 1878 آغاز به کار کرد. می‌توان شروع به کار این بازار را با اوراق قرضه دولتی دانست که برای سامورایی‌های سابق ارائه شده بود دانست. در شروع کار بازار اوراق قرضه دولتی و مبادلات طلا و نقره بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داده بود، اما با رشد اقتصاد ژاپن و مدرن شدن این اقتصاد، معاملات سهام از دهه 30 میلادی آغاز شد.

بازار سهام توکیو نیز مانند دیگر بازارها در اثناء سال‌های 1945 تا 1949 بسته بودند. در دوران بعد از جنگ بورس توکیو رونق بیشتری نسبت به رقیب سنتی خود که بازار سهام اوساکا بود پیدا کرد و می‌توان گفت در اواخر قرن 20 بیش از 90% از مبادلات انجام شده در کل بازارهای ژاپن به بازار سهام توکیو اختصاص داشت.

در سال 1943 و قبل از بسته شدن بازارهای سهام، معاملات در 11 مرکز جدا به شکل یکپارچه به سیستم بورس و اوراق بهادار ژاپن متصل شدند اما این بازار در 1 آگوست، درست 1 روز قبل از بمباران هیروشیما بسته شد و تا بعد از جنگ در تاریخ 16 می 1949 که بازارها دوباره بازگشایی شدند معامله‌ای به خود ندید.

به موازات رشد فوق‌العاده اقتصاد ژاپن، TSE به یکی از بزرگترین بازارهای سهام دنیا در دهه 90 تبدیل شد، اما همزمان با افول اقتصادی در کل مناطق شرق رتبه این بورس نیز به طبع آن کاهش شد. در سال 2001 بود که بورس ژاپن توانست به شکل عمومی در سطح جهان مورد معامله قرار گیرد. البته باید توجه به این مساله داشت که بورس کانادا (بازار بورس و اوراق بهادار تورنتو) و همچنین بورس ایران (بازار بورس و اوراق بهادار تهران) نیز با عنوان TSE شناخته می‌شود.

جالب است بدانید در حباب قیمت‌های بورس و اوراق بهادار ژاپن در دسامبر 1989 شاخص Nikkei 225 به رکورد 38،916 رسیده است که با افت دو دهه‌ای هنوز نتوانسته است به آن دوران اوج بازگردد. این افت همانطور که گفته شد در نتیجه افول اقتصادی منطقه و کشور ژاپن رخ داد. در دهه‌های بعد دو سوم شاخص دو سوم از ارزش خود را از دست داد و تا سال 2008 به عدد 7000 نیز رسید. اصلاحی بیش از 80%! در اثناء سال‌های 2012 تا 2015 با ایجاد محرک‌های اقتصادی تا به امروز توانسته است چیزی بیش از 50% از ریزش خود را بازگرداند.

همچنین در تاریخ 15 مارس 2011، دو روز بعد از زلزله عظیم رخ داده شاخص Nikkei 225، 10% از ارزش خود را از دست داد و افتی 1015 واحدی را از خود نشان داد و تا آخر آن سال افتی بیش از 17% را از خود ثبت کرد و پایین‌ترین عدد خود را در طی 30 سال گذشته با 8455 واحد ثبت کرد.

ساختار بازار

بورس و اوراق بهادار ژاپن با 9 مدیر، 4 حسابرس و هشت مدیر اجرایی ترکیب شده است و دفتر مرکزی آن در Nihonbasi kabutocho توکیو قرار گرفته است که یکی از بزرگترین مراکز مالی در ژاپن می‌باشد. در کل بازار اوراق بهادار ژاپن به 5 بخش تقسیم می‌شود. دو بخش ابتدایی که شامل شرکت‌های بزرگ و متوسط بازار ژاپن هستند.

دو گروه دیگر مربوط به شرکت‌های استارتاپی هستند که با عنوان “Mother” و “Jasdaq” شناخته می‌شوند و یک حوزه باقیمانده دیگر فقط برای سرمایه‌ گذاران بزرگ و حرفه‌ای است. در این بخش Mother شرکت‌های استارت آپی را شامل می‌شود که رشد خیلی سریعی دارند.

در 14 سپتامبر 2021 چیزی بالغ بر 3784 شرکت در آن به ثبت رسیده‌اند. در این لیست شرکت‌های بزرگی چون تویوتا، هوندا و میتسوبیشی نیز قرار دارند و جالب است بدانید ساعت کاری این بازار از ساعت 8 صبح تا 11:30 صبح و همچنین 12:30 ظهر تا ساعت 17 می‌باشد. در حال حاضر بزرگترین نمادهای این صنعت به ترتیب ارزش عبارتند از (قیمت‌ها به 100 میلیون ین ژاپن نوشته شده است):

شرکت تویوتا موتور (319،936)

هلدینگ کینس (Keyence) (147،724)

گروه سونی (143،445)

گروه سافت بانک (117،798)

هلدینگ رکروئیت (95،465)

شاخص‌های بورس ژاپن

شاخص‌های مهمی که رشد این بازار را کنترل می‌کنند عبارتند از Nikkei 225 که شاخص 225 شرکت بزرگ و غول‌های این بازار است که از جانب Nihon Keizai Shimbun بزرگترین روزنامه تجاری ژاپن تعیین می‌شوند.

سپس شاخص TOPIX است که شاخص شرکت‌های گروه اول است و در واقع Tokyo Price Index است که با نام TOPIX شناخته می‌شود و بر خلاف شاخص اول که فقط 225 شرکت را شامل می‌شود این شاخص تمام شرکت‌های لیست شده در بخش اول بازار TSE را شامل می‌شود. شاخص J30 که شرکت‌های صنعتی را دل خود جای داده است. مقدار پایه شاخص TOPIX عدد 100 در تاریخ 4 ژانویه 1968 تعیین شده بود.

شاخص Nikkei 225 را بسیاری مانند شاخص داو جونز می‌دانند و می‌توان آن را معتبرترین شاخص اقتصاد و بازار بورس ژاپن دانست. این شاخص همانند شاخص بورس ایران شاخصی وزنی است که بر اساس میانگین وزنی قیمت مشخص می‌شود.

این شاخص رد بازه سال‌های 1975 تا 1985 با عنوان شاخص متوسط داو جونز Nikkei شناخته می‌شد اما بعد از اینکه روزنامه اقتصادی ژاپن که با نام Nikon Keizai Shimbu نیز شناخته می‌شد اسپانسر انجام محاسبات مجدد شاخص شد این شاخص به Nikkei تغییر نام داد.

تاریخچه فجایع تکنولوژیک

در تاریخ 1 نوامبر 2005 بعد از اینکه هسته معاملاتی جدیدی در سازمان بورس نصب شد معاملات فقط به اندازه 90 دقیقه ادامه یافتند. این سیستم جدید توسط فوجیتسو ارائه شده بود و با توجه به افزایش حجم معاملاتی که در بازار رخ داده بود انجام شده بود. این قطع شدن هسته معاملات را تا تاریخ 1 اکتبر 2020 می‌توانستیم بدترین فاجعه‌ای رخ داده در نظر بگیریم.

با این حال در سال 2020 معاملات به مدت 4 و نیم ساعت معلق شد. جالب است بدانید که اشتباه دو تریدر که هر دو قصد داشتند 1 سهم را به قیمت 600،000 ین بفروشند اما به اشتباه 600،000 سهم را در قیمت 1 ین فروختند در سال‌های 2001 و 200ش5 منجر به از دست رفتن به ترتیب 71 میلیون دلار و 347 میلیون دلار از سرمایه‌های دو شرکت بوده است.

در ادامه این اتفاق در 11 دسامبر سال 2005 بود که TSE اعتراف کرد که سیستم آنها در اتفاق دوم مسبب خطا بوده است.

کلام آخر

ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان بازار بورس و اوراق بهادار بسیار پیچیده و گسترده‌ای را دارد که توانسته است در کنار محدودیت‌های زیاد رشد قابل قبولی را برای اقتصاد ژاپن به ارمغان آورد. فعالیت غول‌های تجاری بسیاری در این بازار وجود دارد که می‌توان آنها را در حوزه‌های مختلف سردم دار دانست. برای مثال سونی، کانن، تویوتا، هوندا و سامسونگ از جمله بخشی از این شرکت‌ها هستند.

در این مقاله تلاش کردیم تا بخش‌های مختلفی از آنچه که نیاز است راجع بازار بورس و اوراق بهادار توکیو بدانید از جمله تاریخچه و شاخص‌ها را در اختیار شما قرار دهیم. شما می توانید برای آشنایی با بازار بورس کشورهای دیگر به بخش بورس جهانی فردانامه مراجعه فرمایید.

اگر موردی وجود دارد که به آن اشاره نشده است می‌توانید آن را با ما در میان بگذارید.

مراجع: برایتینجا ، اینوستوپدیا