سعید طبرسی اوراق تسهیلات مسکن با نماد تسه و تملی، از ابزارهای مالی برای تامین وام مسکن هستند که در بازار فرابورس معامله می‌شوند. در این مقاله از فردانامه با جزییات بیشتری از آنها آشنا خواهیم شد.
روش متعارف و شناخته شده دریافت تسهیلات مسکن، سپرده‌گذاری در بانک است. افراد با واریز مبلغی مشخص به عنوان سپرده بانکی، پس از مدتی می‌توانند وام مسکن دریافت نمایند. به این افراد گواهی حق تقدم استفاده از وام مسکن داده می‌شود.
با این حال مهم‌ترین مشکل در این روش، بلوکه شدن پول به مدت چند ماه و عدم امکان دریافت وام در شرایط اضطراری است. اما در بستر بازار بورس، آنها که مالکیت این حق تقدم را در اختیار دارند می‌توانند اوراق خود را در فرابورس به فروش برسانند. دیگران نیز به جای قرار دادن سرمایه در بانک می‌توانند اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن (با نام اختصاری تسه و تملی) را در بازار سرمایه خریداری و با ارائه آن به بانک، وام مسکن دریافت کنند.
میزان دریافت تسهیلات با دریافت اوراق تسهیلات مسکن
طبق آخرین مصوبه سال 1402 شورای پول و اعتبار، این تسهیلات به ۲ صورت زوجین و فردی پرداخت می‌شود؛ اگر شخص به صورت فردی اقدام به دریافت تسهیلات کند، سقف وام در تهران 400 میلیون تومان است. اما آقا و خانمی که همسر هستند، با ارائه عقدنامه یا سند ازدواج می‌توانند به صورت زوجین و تا سقف 800 میلیون تومان (هر نفر ۴۰۰ میلیون تومان) اقدام به دریافت تسهیلات کنند.
(ضمنا علاوه بر مبلغ فوق ۱۶۰ میلیون تومان وام جعاله یا تعمیرات مسکن نیز به زوجین ارائه می‌شود تا در مجموع سقف تسهیلات برای زوجین به 960 میلیون تومان برسد، که وام جعاله فعلا موضوع بحث ما نیست)
به ازای خرید هر برگه از اوراق تسهیلات مسکن در بازار فرابورس، که از آن صحبت شد، ۵۰۰ هزار تومان وام به دارنده اوراق تعلق می‌گیرد. لذا تعداد اوراق مورد نیاز برای بهره‌مندی از سقف وام در حالت‌های مختلف، به ترتیب زیر است:
| نام وام | مبلغ تسهیلات (تومان) |
مدت بازپرداخت | نرخ سود (درصد) |
تعداد اوراق مورد نیاز |
| زوجین خانه اولی – تهران | ۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۱۶۰۰ |
| مجردها – تهران | ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۸۰۰ |
| زوجین – شهرهای بزرگ | ۶۴۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۱۲۸۰ |
| مجردها – شهرهای بزرگ | ۳۲۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۶۴۰ |
| زوجین – شهرهای کوچک | ۴۸۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۹۶۰ |
| مجردها – شهرهای کوچک | ۲۴۰.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ سال | 22.5 | ۴۸۰ |
چگونه اوراق تسهیلات مسکن را خریداری کنیم؟
برای استفاده از این اوراق، لازم است متقاضی پیش از اقدام به خرید این اوراق، از شرایط اعطای تسهیلات بانک مسکن مطلع شود، زیرا واحد مسکونی مورد نظر متقاضی باید شرایط دریافت وام مسکن را داشته باشد.
متقاضی خرید اوراق تسهیلات مسکن در بازار سرمایه، باید کد معاملاتی داشته باشد. در صورتی که کد بورسی ندارد می‌تواند با ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام و ثبت نام در کارگزاری، کد بورسی و کد معاملاتی خود را بهصورت غیرحضوری دریافت کند. پس از دریافت کد معاملاتی باید اوراق مربوطه را از طریق کارگزاری خریداری کند که این خرید می‌تواند بهصورت آنلاین، تلفنی یا حضوری باشد. پس از یک الی دو روز، می‌تواند برگه اوراق خریداری شده را با مراجعه به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه به آدرس ddn.csdiran.ir، بهصورت فایل دریافت کند. سپس می‌تواند برای انجام فرایند دریافت وام به بانک مراجعه کند.
برای مشاهده انواع اوراق مسکن، مانند سایر نمادهای بورسی می‌توان به سایت Tsetmc.ir مراجعه کرد. تصویر زیر مربوط به تابلوی معاملات یکی از این اوراق است.
تابلوی معاملات اوراق مسکن
چگونه با استفاده از اوراق تسهیلات مسکن، وام مسکن دریافت کنیم؟
پس از آن که اوراق تسهیلات مسکن را خریداری کردید، میتوانید به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه مراجعه کنید و از آن جا، برگه اوراق تسهیلات مسکن خود را دریافت نمایید. پس از دریافت برگه‌های مذکور، با در دست داشتن مدارک و گواهینامه‌های مورد نیاز،
از جمله مدارک مربوط به ملک مسکونی، به بانک مراجعه کنید و در صورتی که تمامی شرایط را داشتید، میتوانید تسهیلات اعطایی از محل این اوراق را، معادل نرخ سود بخش مسکن بدون سپرده دریافت کنید.
پس از آن، دو هفته الی یک ماه زمان می‌برد تا بانک مراحل اداری لازم را طی کند و مبلغ وام دریافتی، به صورت چک بانکی، توسط نماینده بانک، به شما اعطا شود.
مدت بازپرداخت این وام نیز بستگی به نوع و میزان تسهیلاتی که دریافت می‌کنید دارد که میتوانید از شعب مختلف بانک، در این خصوص اطلاعات کافی را کسب کنید.
ویژگی‌های مهم اوراق تسهیلات مسکن (تسه و تملی)
– اوراق تسهیلات مسکن توسط دو بانک ملی و بانک مسکن ارائه می‌شود. اوراق تسه مربوط به بانک مسکن و اوراق تملی مربوط به بانک ملی است.
– این اوراق با نماد تسه یا تملی و اعداد سال و ماه، قابل معامله در بازار فرابورس ایران بوده و اعتبار هر نماد از زمان صدور دو سال است. به‌عنوان مثال در نماد تسه9908 بدین معناست که تاریخ صدور اوراق تسه ۹۹۰۱، آبان‌ماه سال ۱۳۹۹ است، و یا در مورد تملی110 تاریخ صدور آن دی‌ماه 1401 است.
– امکان نوسان‌گیری در یک روز در اوراق تسه و تملی وجود ندارد. در واقع اگر تعدادی از این اوراق را خریداری کرده و همان روز قصد فروش آنها را داشته باشید، سفارش فروش شما با خطا روبه‌رو شده و ثبت نخواهد شد.
– به‌‌‌‌ازای خرید هر برگه از اوراق تسهیلات مسکن، ۵۰۰ هزار تومان وام به دارنده اوراق تعلق می‌گیرد.
– مدت اعتبار هر اوراق تسهیلات مسکن برای معامله دو سال است. اما مدت اعتبار اوراق برای دریافت وام دوسال و یک ماه است. دقت کنید پس از پایان این مدت اعتبار، بانک به اوراق ذکر شده وامی اختصاص نمی‌دهد. و حتی مبلغ پرداخت شده به ازای این اوراق به شما بازگردانده نمی‌شود! البته ممکن است در برخی موارد این مدت 6 ماه توسط بانک تمدید شود.
– برای محدود کردن سفته‌بازی، اوراق تسهیلات مسکن تا ۴ ماه پس از خرید امکان فروش ندارند و در پرتفوی فرد قابل مشاهده نیستند. مگر این که کمتر از ۴ ماه تا انقضای اوراق خریداری شده فرصت باقی باشد.
– این اوراق محدودیت معاملاتی در یک جلسه دارند. برای اوراق گواهی تسهیلات بانک ملی(تملی) محدودیت ورود سفارش خرید و انجام معامله به میزان حداکثر ۵۶۰ ورقه برای هر کد معاملاتی در هر جلسه، و برای اوراق گواهی صادره بانک مسکن(تسه) محدودیت ورود سفارش خرید و انجام معامله به میزان حداکثر ۱۱۲۰ ورقه برای هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی است.
قیمت اوراق تسه چند است؟
قیمت اوراق تسهیلات مسکن بر اساس عرضه و تقاضا و بهصورت روزانه نوسان می‌کند، بنابراین نمی‌توان قیمت ثابتی برای آن در نظر گرفت. در حال حاضر و در مهرماه 1402 قیمت این اوراق نزدیک به 100 هزار تومان است. در واقع قیمت این اوراق برای بازه‌های زمانی مختلف نوسان داشته و باید توسط خریدار بررسی شود. دامنه نوسان این اوراق در بازار فرابورس، از 5- تا 5+ درصد بوده و ساعت معاملات آن از 9 تا 15 است.
چگونه می‌توانیم اوراق تسهیلات مسکن خود را بفروشیم؟
در صورتی که اوراق تسهیلات مسکن خریداری کرده‌اید و حالا پشیمان شده‌اید، میتوانید از طریق کارگزاری‌های بازار سرمایه ایران، اقدام به فروش آن کنید. البته فراموش نکنید که افرادی که این اوراق را خریداری می‌کنند، تا 4 ماه پس از تاریخ خرید نمی‌توانند آن را به فروش برسانند؛ همچنین باید به این نکته نیز توجه داشته باشید .
پس از گذشت چهار ماه از تاریخ خرید این اوراق توسط شما، قیمت اوراق شما کاهش پیدا کرده است چرا که این اوراق به تاریخ ابطال خود نزدیک‌تر شده‌اند و فردی که آنها را از شما خریداری می‌نماید، از فرصت کم‌تری برای استفاده از این اوراق برخوردار می‌باشد. پس در خرید اوراق تسهیلات مسکن دقت لازم را به خرج دهید و تا زمانی که از شرایط استفاده خود از این اوراق مطمئن نیستید، آن را خریداری نکنید.
مزایای خرید اوراق تسهیلات مسکن
- حذف دوره انتظار دریافت تسهیلات
- ثبت سند مسکن به نام وام‌گیرنده
- دریافت تسهیلات با مبالغ متنوع (تا سقف تسهیلات تصویب شده)
- قیمت یکسان در سراسر کشور (شما میتوانید به صورت آنلاین، قیمت اوراق تسه را از طریق سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران مشاهده کنید)
- نقل و انتقال در کمترین زمان از طریق بازار سرمایه
- حذف واسطه‌گران و سوداگران از فرایند دریافت وام
خرید اوراق تسهیلات مسکن
نکات تکمیلی در خصوص اوراق تسهیلات مسکن
اوراق تسهیلات مسکن توسط بانک‌های ملی و مسکن در ایران ارائه می‌شوند که اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن را تسه و اوراق تسهیلات مسکن بانک ملی را تملی می‌نامند.
یکی از خاصیت‌های اوراق بهادار، این است که می‌توان از آنها نوسان گیری کرد؛ به عبارتی دیگر، می‌توان با هدف کسب سود از اختلاف قیمت خرید و فروش آن اوراق، از آنها کسب سود نمود ولی آن مورد، در خصوص اوراق تسهیلات مسکن صدق نمی‌کند چرا که در صورتی که این اوراق را خریداری کنید،
تا 4 ماه نمی‌توانید آنها را به فروش برسانید و پس از گذشت این مدت زمان، مسلماً ارزش این اوراق کمتر بوده و قیمت آن کاهش پیدا کرده است.
به ازای هر برگه اوراق تسهیلات مسکن، میتوانید 500 هزار تومان وام مسکن دریافت نمایید.
در صورت خریداری اوراق تسهیلات مسکن، تا 4 ماه این اوراق در پرتفوی شما نمایش داده نمی‌شود؛ مگر آن که از تاریخ انقضای آن کمتر از 4 ماه مانده باشد.
اوراق تسهیلات مسکن محدودیت ورود سفارش دارند و هر کد بورسی می‌تواند تا 560 برگه از این اوراق را در هر جلسه معاملاتی خریداری کند.
سخن پایانی
اوراق تسهیلات مسکن، یک ابزار نسبتا جدید مالی و حاصل همکاری بانک و سازمان بورس است. یک راه میان‌بر برای دریافت تسهیلات مسکن است برای آنان که امکان سپرده‌گذاری در بانک نداشته یا برای دریافت وام عجله دارند. همچنین خریداران همین اوراق قادر به فروش مجدد آن در بازار خواهند بود.
نکته مهم در مورد این اوراق، این است که تاریخ انقضای این اوراق چک شود تا اوراقی که نزدیک تاریخ انقضای آن است، خریداری نشود. این کار با همان توجه به نماد اوراق انجام می‌شود. به‌عنوان مثال تسه0009 یعنی در تاریخ 09/1400 منتشر شده لذا تا 09/1402 مهلت دریافت وام دارد و بعد از این تاریخ، ارزشی نخواهد داشت.
این اوراق در فرابورس معامله می‌شود و قیمت آن بسته به میزان تقاضا در بازار مسکن، در نوسان است. افراد متقاضی وام، علاوه بر سود بازپرداخت وام مسکن باید هزینه خرید اوراق را نیز به‌عنوان هزینه مالی تامین وام خود در نظر بگیرند.
شما میتوانید برای دیدن کلاس‌های آموزشی فردانامه، به آموزش بورس سایت فردانامه مراجعه فرمایید.
