محمدعلی مرادی ریسک پرتفوی به شما نشان می‌دهد که چه میزان زیان احتمالی در انتظار شماست. مدیریت ریسک پرتفوی از ضرردهی متوالی و بزرگ شدن زیان جلوگیری می‌کند.
چیدن پرتفوی از بهترین روش‌ها برای فعالیت کم‌ریسک در بازار سرمایه است. بااین‌حال برای مدیریت ریسک به رعایت نکته های بیشتری نیازمند هستید. اگر می‌خواهید ریسک پرتفوی خودتان را به حداقل برسانید و متناسب با روحیه خودتان دست به خریدوفروش سهام در بورس بزنید، تا انتهای این مطلب را مطالعه کنید.
ریسک پرتفوی چیست؟
ریسک کردن به معنای پذیرفتن احتمال بازدهی منفی است. یعنی شما آمادگی کافی برای از دست دادن بخشی از سرمایه خودتان را داشته باشید تا شاید در آینده به بازدهی مطلوب برسید. میزان ریسک‌پذیری افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. برای همین اندازه‌گیری ریسک پرتفوی و مهندسی پرتفوی بر اساس میزان ریسک‌پذیری شما یکی از اساسی‌ترین کارهایی است که باید در ابتدای کار انجام دهید.
به صورت ساده، ریسک پرتفوی به شما نشان می‌دهد که هر سهم را چه قدر و در چه قیمتی خریداری کنید. همچنین تعیین حد ضرر برای خریدهای شما به واسطه میزان ریسکی که می‌توانید متحمل شوید انجام می‌شود. در نتیجه اگر بخواهید پرتفویی بچینید که کمترین زیان و استرس را به شما وارد کند، باید سه اصل طلایی را برای مدیریت ریسک پرتفوی بیاموزید.
انواع ریسک پرتفوی در بورس
برای مدیریت بهتر ریسک پرتفوی بد نیست با انواع ریسک آشنایی داشته باشید. ریسک در بازارهای مالی به دو دسته سیستماتیک و غیرسیستماتیک تقسیم می‌شود.
- ریسک سیستماتیک پرتفوی به ریسک‌هایی گفته می‌شود که با تنوع بخشی به پرتفوی سهام از بین نمی‌رود و برای کلیت بازار رخ می‌دهد. در نتیجه اگر فعال بورس هستید، ریسک سیستماتیک را از به هیچ طریقی نمی‌توان از بین ببرید.
- ریسک غیرسیستماتیک همان ریسکی است که برای کاهش آن باید تلاش کنید و به اصول اولیه مدیریت سبد سهام پایبند باشید. در واقع این نوع ریسک، همانی است که با معرفی روش‌هایی سعی در مدیریت آن داریم.
برای مطالعه بیشتر به مقاله ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک سر بزنید.
مدیریت ریسک پرتفوی با سه اصل طلایی
اصول مدیریت ریسک پرتفوی یا سبد سهام در بورس چندان پیچیده نیست. البته که با ورود تخصصی به موضوع مدیریت ریسک، کار دشوار می‌شود و نیازمند تحلیل تخصصی است. اما اگر می‌خواهید یک سبد سهام بچینید و نمی‌دانید از کجا شروع کنید، در ادامه به شما نکته‌هایی را می‌آموزیم تا با تکیه بر آن‌ها بتوانید در میان‌مدت ریسک خودتان را مدیریت کرده و به بازدهی مطلوب برسید.
تنوع‌بخشی سبد سهام
یکی از اولیه‌ترین اصول چیدن پرتفوی تنوع‌بخشی به سبد سهام است. نظریه مدرن پرتفوی اثبات کرده است که در بلندمدت داشتن یک سبد متنوع از سهم‌های گوناگون ریسک کمتری نسبت به یک سبد تک‌سهم یا تک‌صنعت دارد. البته خرید هر سهمی به بهانه تنوع‌بخشی به سبد سهام اشتباه است. شما باید بتوانید صنعت‌های برتر را شناسایی کنید و متناسب با میزان سرمایه‌ای که در بازار دارید، آن‌ها را به قسمت‌های مختلف تقسیم کنید.
برای مثال، افراد ریسک‌گریز می‌توانند تا سی درصد از سرمایه خود را به طلا و صندوق‌های درآمد ثابت اختصاص بدهند. ده تا بیست درصد هم به خریدوفروش سهام و صنعت‌هایی اختصاص بدهند که در میان‌مدت بازدهی مطلوبی داشته‌اند یا گزارش‌های مالی مطلوبی را روانه کدال کرده‌اند. باقی سرمایه را هم می‌توانند با خرید صندوق‌های سهامی به سرمایه‌گذاری بلندمدت مشغول کنند.
این یک مثال ساده از روش تنوع‌بخشی به پرتفوی است. یک پرتفوی متنوع در شرایط بحرانی بهتر می‌تواند ارزش سرمایه شما را حفظ کند. با توجه به میزان ریسک‌پذیری می‌توانید جزئیات تقسیم سرمایه را تغییر دهید یا صندوق‌های اهرمی، کالایی و مختلط را به سبد خود بیفزایید.
داشتن تحلیل به‌روز
یکی دیگر از عواملی که در کنترل و کاهش ریسک پرتفوی مؤثر است، برخورداری از توانایی تحلیل و به‌روزرسانی مداوم تحلیل است. شما باید مترصد تغییر شرایط باشید و با هر تغییری، اقدام مناسب را در پرتفوی خود انجام دهید. برای مثال، اگر شما تحلیل مناسبی از شاخص کل و هدف‌های عددی آن داشته باشید، می‌توانید در زمان‌های صعودی، اندک اندک سرمایه خودتان را از سهام خارج و به دارایی‌های امن مثل طلا و صندوق‌های درآمد ثابت تبدیل کنید.
تحلیل به‌روز مستلزم توانمندی شما در بررسی روزانه یا هفتگی بازار است. درصورتی‌که احساس می‌کنید وقت کافی ندارید یا اینکه هنوز در تحلیل‌های مالی حرفه‌ای نشده‌اید، بهتر است با دریافت مشاوره سرمایه گذاری از افراد مطلع و یا کارشناس بخش کمتری از سرمایه‌تان را به معامله مستقیم در بازار اختصاص دهید و بخش بزرگ‌تر را به صندوق‌هایی بسپارید که سابقه خوبی در مدیریت سرمایه‌گذاری در بورس داشته‌اند.
تصمیم‌گیری سریع
در کنار متنوع کردن پرتفوی و تحلیل به‌روز بازار بورس، توانایی تصمیم‌گیری سریع از دیگر مواردی است که می‌تواند در مدیریت ریسک پرتفوی به شما کمک کند. اگر شما بتوانید در لحظه شرایط را در ذهن خود مرور کنید و وضعیت بازار را بسنجید، همچنین توانایی تصمیم‌گیری در لحظه را داشته باشید، عملکرد بسیار بهتری خواهید داشت و تا حد زیادی ریسک پرتفوی شما مدیریت می‌شود.
یکی از ابزارهایی که در مدیریت ریسک پرتفوی به شما کمک می‌کند، استراتژی معاملاتی است. با داشتن یک استراتژی مشخص برای شرایط مختلف بازار، می‌توانید سرعت تصمیم‌گیری خودتان را بسیار بیشتر کنید. دراین‌صورت شما دیگر در جای حساس صبر نمی‌کنید و درگیر اتفاقاتی مثل صف فروش یا ریزش قیمت سهام نمی‌شوید.
فرمول محاسبه ریسک پرتفوی
ریسک پرتفوی به میانگین ریسک سهم‌هایی آن پرتفوی گفته می‌شود. برای مثال اگر دو سهم در پرتفوی خودتان با سهم برابر دارید و یکی با حد ضرر ۲۰ درصد و دیگری با حد ضرر ۴۰ درصد باشد، ریسک پرتفوی شما ۳۰ درصد خواهد بود. محاسبه ریسک پرتفوی در معنای ساده خود به شکل زیر امکان‌پذیر است:
جمع‌بندی
برای کسب بازدهی مطلوب شما باید بتوانید ریسک پرتفوی خودتان را اندازه‌گیری کرده و به میزان معقولی نگه دارید. در صورت افزایش ریسک پرتفوی یا بی‌توجهی به این مسئله، سبد سهام شما می‌تواند با ریزش همزمان روبه‌رو شود یا اینکه در بلندمدت بازدهی کمتر از شاخص کل را ثبت کند. در نتیجه اگر به فکر کسب بازدهی هستید، مدیریت ریسک پرتفوی و سه اصل طلایی آن را فراموش نکنید.
