اهرم عملیاتی؛ از تعریف تا کاربرد در تحلیل بنیادی

اهرم‌ها از جمله نسبت‌هایی هستند که وضعیت بنیادی شرکت را خلاصه می‌کنند. اگر شما هم می‌خواهید ببینید که هر شرکت چقدر به میزان تولید یا خدمات خودش وابسته است، باید اهرم عملیاتی را بشناسید.

اهرم عملیاتی از جمله اهرم‌هایی است که با داده‌های ترازنامه قابل محاسبه بوده و می‌تواند میزان وابستگی سود شرکت به فعالیت‌های عملیاتی را نشان دهد. در این مطلب ضمن تعریف اهرم عملیاتی و روش محاسبه آن، با ذکر مثال نشان می‌دهیم که چگونه می‌توانید از این اهرم برای تحلیل بنیادی ترازنامه استفاده کنید. با فردانامه همراه باشید.

اهرم عملیاتی چیست؟ +فرمول محاسبه

هزینه‌های ثابت هر شرکت نسبت به هزینه‌های متغیر آن متفاوت است. بااین‌حال برای شرکت‌های تولیدی بیشترین هزینه مربوط به هزینه‌های ثابت است؛ چرا که این شرکت‌ها از تجهیزات و ماشین‌آلات زیادی برخوردارند و در نتیجه هزینه استهلاک، تعمیرات و نگهداری آن‌ها همواره وجود دارد.

هزینه متغیر به هزینه‌های تولید یا ارائه خدمات گفته می‌شود. از حقوق اپراتور تا هزینه لجستیک در این قسمت قرار می‌گیرند. اهرم عملیاتی با سنجش نسبت میان هزینه‌های ثابت و متغیر به شما می‌گوید که سود هر شرکت تا چه میزان نسبت به تولید یا خدمات شرکت وابستگی دارد.

تحلیل بنیادی با اهرم عملیاتی

در عنوان‌های بعدی بیشتر به درک عملی این اهرم می‌پردازیم. حالا بیایید نگاهی به فرمول محاسبه اهرم عملیاتی داشته باشیم و ببینیم این اهرم چگونه محاسبه می‌شود.

همان‌طور که می‌بینید در این اهرم نسبت حاشیه فروش به سود محاسبه می‌شود. زمانی که نسبت این اهرم بالا باشد، هر تغییر کوچکی در میزان فروش تأثیر بالایی بر سود خالص شرکت خواهد گذاشت. در مقابل، کم‌بودن اهرم عملیاتی که ناشی از کمتر بودن هزینه‌های ثابت است، نشان از حساسیت کمتر سود شرکت به میزان تولید دارد.

مثالی از عملکرد اهرم عملیاتی

به‌عنوان‌مثال تصور کنید که شرکتی اهرم عملیاتی برابر با ۲ داشته باشد. در این حالت شرکت با هر ۱ درصد تغییر در میزان فروش خود، ۲ درصد تغییر در سود عملیاتی را تجربه می‌کند. بنابراین بالا بودن این اهرم یا به عبارتی دیگر، بالا بودن هزینه‌های ثابت باعث می‌شود تا شرکت وابستگی زیادی به میزان فروش خود داشته باشد.

درک اهرم عملیاتی و پیامدهای آن

اهرم عملیاتی از چند جنبه اهمیت رسیدگی دارد. گاهی از این اهرم برای مقایسه شرکت‌ها با یکدیگر استفاده می‌شود؛ اما گاهی هم برای بررسی بنیادی خود شرکت به کار می‌رود. در این حالت است که این نسبت دو اهمیت ویژه پیدا می‌کند.

پیش‌بینی سود

درک و محاسبه اهرم عملیاتی از چند نظر اهمیت دارد. اول اینکه اگر بخواهید برای سودسازی یک شرکت سناریو بنویسید، باید به حساسیت سود تخمینی خود آگاه باشید. اگر حساسیت سود تخمینی خودتان را ندانید، در واقع درصد خطای پیش‌بینی‌تان را نمی‌دانید و از همین جهت پیش‌بینی شما یک پیش‌بینی اصولی نخواهد بود. شرکت‌هایی که اهرم عملیاتی بالا دارند، پیش‌بینی سخت‌تری دارند و نیازمند بررسی بیشتر هستند.

بررسی سودسازی

اهمیت دیگر درک این نسبت اهرمی زمانی است که می‌خواهید میزان سودسازی شرکت را بررسی کنید یا اینکه بفهمید یک شرکت زیان‌ده تا چه میزان فروش باید برسد تا از زیان خارج شود. در چنین حالتی داشتن نسبت اهرم عملیاتی به شما کمک می‌کند تا تخمین بهتری داشته باشید.

اهمیت نسبت‌های اهرمی در ترازنامه

 نکته مهم در مقایسه اهرم عملیاتی

زمانی که به سراغ محاسبه و مقایسه اهرم عملیاتی شرکت‌ها می‌روید باید حواستان به یک نکته باشد: همواره شرکت‌هایی با فعالیت مشابه (در یک صنعت) را با یکدیگر مقایسه کنید. هر صنعت وابسته به نوع فعالیتش هزینه‌های ثابت و متغیر متفاوتی دارد. برای مثال در شرکت‌های تولیدی به واسطه برخورداری از تجهیزات بسیار طبیعی است که اهرم عملیاتی بالاتر از شرکت‌های خدماتی باشد. در نتیجه بزرگ یا کوچک بودن اهرم عملیاتی باید در مقایسه با شرکت‌های مشابه سنجیده شود.

جمع‌بندی

استفاده از نسبت‌های مالی برای بررسی بنیادی شرکت‌ها ضروری است. اهرم‌های مالی از جمله اهرم عملیاتی از همین دسته هستند. در این مطلب به بررسی اهرم عملیاتی از فرمول محاسبه تا پیامدهایش پرداختیم. اگر هنوز هم برای بررسی بیشتر سهام بورس نیازمند مشاوره هستید، از مشاوره سرمایه‌گذاری فردانامه استفاده کنید.