پول چیست؟ چرا در بورس پول کم شده است؟
پولی بخشی از نقدینگی است که با سرعت بالایی نسبت به شبهپول در گردش است. در واقع ماندهحساب قرضالحسنه و جاری و هر حسابی که ما بتوانیم خیلی سریع آن را تبدیل به دارایی کرده و برای خرید هر چیزی استفاده کنیم پول نامیده میشود. پول از بانک خارج نمیشود بلکه از حساب شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. اما دو نسبت اهمیت بسیار بالا دارد. نسبت اول، نسبت پول به نقدینگی است که در واقع کم و زیاد شدن این نسبت مهمترین فاکتور در تشخیص رکود یا رونق است.
نسبت مهم دیگر سهم حسابهای جاری (حسابهای دیداری) هر بازار از کل پول است. هر بازاری فعال حقیقی و حقوقی دارد، از بازار ملک گرفته تا بازار کالاهای مقاوم مثل فولاد، از بازار سهام تا بازار اوراق و خلاصه همهی بازارها. این فعالان حسابهای دیداری دارند که پولشان در آن است و با انجام معامله در آن بازار پول اصطلاحا در آنجا میچرخد.
وقتی پول از حسابهای دیداری یک بازار به بازار دیگر منتقل شود میگویند پول از مثلا ملک رفته در طلا. محاسبه دقیق نسبت هر بازار از پول کل راحت نیست و معمولا از روی ارزش معاملات هر بازار حدس زده میشود که نسبت پول بازار الف به کل پول کم یا زیاد شدهاست.
بانک مرکزی در دو سه ماه گذشته سیاست انقباضی به کار برده تا نسبت پول به نقدینگی کم شود. تقریبا دو درصد هم کم شده است. همزمان بهدلیل حذف ارز 4200 و همچنین کم شدن امکان توافق انتظارات تورمی در ساختار ذهنی سرمایهگذاران افزایش یافته است.
در واقع همزمان که بانک مرکزی پمپ خودش را در استخر پول انداخته و سطح آن را کاهش داده، تلاطم در همان سطح باقی مانده افزایشی شده. به همین دلیل آدمها نگران شدهاند و از طرفی پولی هم دستشان ندارند که با آن نگرانی خودشان را پوشش دهند. پس انتقال بین بازاری افزایش پیدا کرده. یعنی هر جا که احساس کنند بازاری در کوتاهمدت رشدی نمیکند سریع پول را از آن بازار به بازارهای دیگر پوشش دهنده تورم منتقل کردهاند. حالا می فهمیم با وجود اینکه انتظار داریم سهام به دلیل رشد نرخ دلار و رشد درآمد شرکت ها و احتمالا سود آنها رشد کند، اما در عمل شاهد معاملات ضعیف و کسل کننده است.
چرا سهام جایی است که فعالان بازارها پولشان را از آن تامین میکنند. دلایل متعددی وجود دارد اما در یک جمله خلاصه بگویم، بازار سهام جایی است که دولت بیشترین امکان مداخله را دارد و در همه چیزش دخالت میکند از نرخ فروش تا بهای تمام شده، از نحوه معامله سهام و خلاصه همه چیز آن. از طرفی بازار سهام در دو سال گذشته به دلیل زیانهای ناشی از سال 99 بدنام شده است. حتی مثلا اگر به کسی بگویید در یک سال گذشته سهمهایی بودهاند که 100 درصد و بیشتر بازده دادهاند مجددا شاهد فحش ایشان به بازار سهام خواهی بود.
اما زمانی که ظرف پر شد و بقیه بازارها خصوصا بازار دلار و سکه توانایی رشد بیشتر نداشت و نرخ نیما هم رشدی شد همان پول اندک باقی مانده خواهد چرخید و به سراغ سهام بازخواهد گشت. چون پول در چرخش کاهشی است، سراغ سهمهای با سود مناسب خواهد رفت و احتمالا درآمد و سود برایش مهمتر باشد تا دارایی. مگر اینکه پول وارد شده بسیار سنگین باشد و همه سهمها را تحت تاثیر قرار دهد.