در این مقاله به وظایف کارگزاری بورس می‌پردازیم. به حوزه‌های فعالیت کارگزاری‌ها اشاره می‌کنیم و خدماتی که شرکت‌های کارگزاری ارائه می‌دهند را توضیح خواهیم داد. بافردانامه همراه باشید.
کارگزاران بورس چه وظایفی برعهده دارند؟
کارگزاران بورس یکی از عباراتی است که هر فردی که برای اولین بار بخواهد در بورس سرمایه‌گذاری کند، با آن روبرو می‌شود و در این خصوص، سؤالاتی در ذهن مطرح می‌کند که برای پاسخ به این سؤالات، بهتر است در بین مقالات حوزه بورس و سرمایه‌گذاری تحقیقاتی انجام دهد تا به‌طور دقیق با کارگزاران بورس و وظایف آن‌ها آشنا شود.
شاید بتوان گفت که همه افراد نسل جدید، برای اولین بار با واژه کارگزار و کارگزاران بورس، در فیلم گرگ وال استریت با بازی درخشان لئوناردو دیکاپریو آشنا شدند که در این فیلم نقش جردن بلفورت (گرگ وال استریت) را بازی می‌کرد. برای آشنایی اولیه با مفاهیم بورسی، این فیلم اطلاعات مفیدی را به افراد می‌تواند بدهد ولی بیایید کمی واقع‌گرایانه‌تر و به دور از جلوه‌ها و سناریوهای سینمایی به موضوع کارگزاران بورس و وظایف آن‌ها بپردازیم.
در این مقاله از مجموعه مقالات فردانامه، قصد داریم به بررسی سؤال “کارگزاران بورس چه وظایفی برعهده دارند؟” بپردازیم که برای ورود به بورس و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، یکی از اولیه‌ترین مفاهیمی است که باید آن را یاد گرفت.
کارگزاران بورس چه اشخاصی هستند؟
پاسخ به این سؤال را می‌توان از دو جنبه بررسی کرد. اگر شرکت کارگزاری را به عنوان شخصی حقوقی بخواهیم در نظر بگیریم، می‌توانیم توضیحات شرکت‌های کارگزاری در بورس را مطرح کنیم و اگر کارگزاران بورس را اشخاص حقیقی و کارگزار در حوزه بورس در نظر بگیریم، می‌توانیم از جنبه‌ای دیگر به این سؤال بپردازیم که البته در نهایت، پاسخ‌ها همگی به یک نقطه ختم می‌شوند؛ چرا که این افراد کارگزار بورس هستند که یک شرکت کارگزاری بورس را تشکیل می‌دهند.
کارگزاران بورس، واسط‌های سرمایه‌گذاری بین افراد سرمایه‌گذار و هسته معاملات هستند. این افراد می‌توانند در قالب اشخاص حقیقی در کارگزاری‌های بورس فعالیت کنند و مشتریان را به هسته‌ی معاملات متصل کنند و یا می‌توان کارگزاران بورس را شرکت‌های کارگزاری در نظر گرفت که در هر حال، همین کار را انجام می‌دهند.
به‌عبارتی‌دیگر، کارگزاران بورس پل ارتباطی میان شرکت‌ها افراد حقیقی و حقوقی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند. کارگزاران بورس وظیفه دارند که خریداران و فروشندگان سهام را در بورس با یکدیگر ارتباط دهند تا معاملات بازار صورت گیرد.
از آن جایی که تمامی معاملات باید در یکی از بورس‌ها صورت گیرد، می‌توان این تعبیر را داشت که کارگزاران بورس واسط بین افراد حقیقی و حقوقی که تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس را دارند، با بورس مربوطه می‌باشند.
تعبیری دیگر که می‌توان از کارگزاران بورس و وظایف آن‌ها داشت این است که کارگزاران بورس وکلای افراد سرمایه‌گذار هستند که می‌توانند از جانب آن‌ها، در بورس معاملات سهام انجام دهند. به‌بیانی‌دیگر، کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار به نمایندگی از طرف مشتریان، توسط کارگزاران انجام می‌شود.
وظایف کارگزاران بورس چیست؟
کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و کالا و یا اوراق مبنی بر کالا و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه به مشتریان می‌کنند.
در این جا ذکر این نکته حائز اهمیت است که افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس را دارند، نمی‌توانند به صورت مستقیم این کار را انجام دهند (مگر در برخی سهام که افراد می‌توانند آن‌ها را مستقیماً از شرکت ارائه دهنده سهام خریداری کنند) و باید حتماً از طریق یکی از کارگزاران بورس و یا شرکت‌های کارگزاری، اقدام به خرید و فروش و معامله سهام و اوراق بهادار نمایند.
بسیاری از افراد، به اشتباه فکر می‌کنند که یکی از وظایف کارگزاران بورس، ارائه پیشنهاد خرید یا فروش سهام و راهنمایی سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی می‌باشد. این عقیده شاید از فیلم‌های هالیوودی نشات گرفته باشد ولی باید همین‌جا، خط قرمزی بر این طرز فکر کشید. چرا که کارگزاران بورس تنها وظیفه واسطه‌گری برای معاملات سهام را دارند و از این طریق، با انجام هر معامله، کارمزد کسب می‌کنند و پیشنهاد خرید و فروش سهام و یا ارائه راهکار (سیگنال) در بازار سرمایه، جزو وظایف شغل آن‌ها محسوب نمی‌شود.
حوزه های فعالیت کارگزاران بورس
لازم به ذکر است که کارگزاران بورس می‌توانند با احراز شرایط مورد نیاز برای فعالیت در بازارهای مالی مختلف (بازارهای موازی مالی)، مجوز فعالیت در این بازارها را کسب کنند. برخی از کارگزاری‌ها بر اساس مجوزهایی که موفق به کسب آن‌ها شده‌اند، می‌توانند در بازارهای مالی مختلف به مشتریان خود خدمات گسترده‌ای را ارائه دهند و برخی دیگر، فقط در یک بازار مالی (برای مثال فقط در TSE) می‌توانند فعالیت داشته باشند و بین خریدار و فروشنده، واسطه گری کنند.
چرا معامله در بورس تنها از طریق کارگزاران بورس امکان‌پذیراست؟
همان‌طور که قبل‌تر نیز ذکر شد، کارگزاران بورس به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده قرار می‌گیرند و معاملات بازارهای مالی را برای آن‌ها انجام می‌دهند. زمانی که فردی تصمیم می‌گیرد سهمی و یا اوراق بهاداری را بفروشد، کارگزار بورس وظیفه یافتن خریدار برای انجام این معامله را دارد و به‌همین‌ترتیب، زمانی که فردی تصمیم به خرید سهمی می‌گیرد، کارگزار او را به فروشنده آن سهم با قیمت مد نظر خریدار و فروشنده و مورد تأیید هر دو طرف، متصل می‌کند. عامل تطابق بین عرضه و تقاضا در بازارهای مالی، عنوان دیگری است که می‌توان برای وظایف کارگزاران بورس در نظر گرفت.
قبلاً به این موضوع اشاره کردیم که خرید و فروش در بازارهای مالی، تنها از طریق کارگزاران بورس امکان‌پذیر است. این امر موجب شفافیت معاملات بازار می‌شود؛ چرا که تنها در صورت معامله زیر نظر کارگزاران بورس است که اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام، قیمت مورد معامله، تعداد خریدار و فروشنده هر روز، در دسترس قرار می‌گیرد.
کارگزاران بورس چگونه مجوزهای لازم را دریافت می‌کنند؟
بسیاری از افراد ممکن است این سؤال برایشان پیش بیاید که چگونه می‌توان به کارگزاران بورس اعتماد کرد؟ باید بدانید که کارگزاران بورس طی تشریفات و آزمون خاصی باید بتوانند مجوز تأسیس و فعالیت در بازارهای مالی را از سازمان‌های مربوطه و سازمان بورس، کسب کنند. کارگزاران به حساب مشتری خود، وارد بورس می‌شوند و به عنوان وکیل مشتری، اقدام به خرید و فروش سهام مد نظر مشتری، با شرایط و قیمت‌های مورد تأیید مشتری می‌پردازند.
چند نمونه از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که کارگزاران بورس باید با به نوع و زمینه کاری خود توجه داشته باشند عبارت است از هوشمندی، داشتن تخصص کافی، تجربه، صداقت و امانت داری. شخص حقیقی یا حقوقی که این ویژگی‌ها را نداشته باشد، امکان ندارد بتواند مجوزهای لازم برای فعالیت به عنوان یک کارگزار بورس و یا یک شرکت کارگزاری بورس را کسب کند.
کارگزاران بورس و سازمان بورس
کارگزاران بورس باید برای فعالیت خود در بازار سرمایه و تأسیس شرکت کارگزاری، مجوزهای لازم را از سازمان بورس و اوراق بهادار ایران کسب کنند و در کانون کارگزاران ایران نیز باید عضو شوند. همچنین افراد کارگزار نیز برای فعالیت در بورس باید آزمون‌های لازم در این حوزه را با موفقیت پشت سر بگذارند و از سازمان بورس نیز مجوز کارگزاری بورس را دریافت نمایند.
افرادی که در شرکت‌های کارگزاری مشغول به فعالیت هستند، افرادی خبره، با تجربه و آشنا به مسائل مالی هستند که نسبت به شرایط اقتصادی، بازار اوراق بهادار و بازار کالاهای مختلفی که معامله می‌شود، شناخت کافی دارند و با تسلط خود بر قوانین و مقررات می‌توانند بهترین اقدام به‌منظور خریدوفروش اوراق بهادار و کالا در تالار معاملات بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس را برای مشتریان انجام دهند.
همان طور که باید تا این جا متوجه شده باشید، فعالیت‌های کارگزاران بورس به شدت حساس می‌باشد و همچنین به جهت این که تمامی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بورس باید از طریق کارگزاری‌های بورس اقدام به معامله کنند، مهم است که فعالیت‌های این کارگزاری‌ها همواره تحت نظر یک نهاد قانون گذار باشد.
سازمان بورس به عنوان نهاد قانون‌گذار بازارهای مالی ایران، همواره بر کارها و فعالیت‌های کارگزاران بورس نظارت دارد و تمامی فعالیت‌های شرکت‌های کارگزاری توسط این سازمان، مانیتور می‌شود تا از بروز کوچک‌ترین خطا، جلوگیری شود. همچنین شرایط و مقررات متعددی نیز از سوی سازمان بورس بر مدیران و کارکنان شرکت‌های کارگزاری حکم‌فرما است.
اعضای شرکت‌های کارگزاری چگونه اعتبار سنجی می‌شوند؟
تمامی اعضای هیئت مدیره و مدیران عامل در شرکت‌های کارگزاری، قبل از آن که بتوانند قبول سمت در شرکت کنند، باید از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، مورد تأیید قرار گیرند و پس از آن می‌توانند در شرکت کارگزاری مذکور، سمت و جایگاه بگیرند. تأییدیه مدیران و اعضای هیئت مدیره شرکت‌های کارگزاری از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار ایران، مستلزم بررسی صلاحیت‌های علمی، تجربی، عمومی و تحصیلی می‌باشد.
در کارگزاری‌ها، معاملات اوراق بهادار توسط معامله‌گران بورس انجام می‌شود که دارای گواهی‌نامه‌های مخصوص برای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای در بازار سرمایه می‌باشند. دارا بودن این گواهی‌نامه، تسلط آن‌ها را بر مباحث علمی مورد نیاز و قوانین و مقررات بازار سرمایه نشان می‌دهد.
در کارگزاری‌ها، تنها معامله‌گران مشغول فعالیت نیستند و افراد دیگری نیز بنا بر نیازهای شرکت، می‌توانند در سمت‌های مهم دیگری در این شرکت‌ها مشغول فعالیت باشند که آن‌ها نیز باید برای فعالیت در این سمت‌ها گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای مربوطه را دریافت نمایند تا برای سمت مورد نظر، صلاحیت‌های لازم را داشته باشند.
خدمات شرکت‌های کارگزاری بورس
خرید یا فروش سهام، حق تقدم سهام و کلیه اوراق بهادار در بورس و فرابورس
خرید و فروش اوراق بدهی پذیرفته شده در بورس و فرابورس
ارائه مشاوره‌های تخصصی در خصوص مدیریت نقدینگی مشتریان از طریق سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت
خرید و فروش انواع کالاها و انرژی در بورس کالا، بورس کشاورزی و بورس انرژی
ارسال گزارش معاملات انجام شده سرمایه‌گذاران به‌صورت روزانه و دوره‌ای حاوی اطلاعات تراکنش‌های معاملاتی
مشاوره و اخذ کد بورسی برای اشخاص حقیقی و حقوقی جهت فعالیت در کلیه بورس‌ها
اجرای عملیات بازارگردانی و بازارسازی اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس‌ها
پذیرش نقش عامل فروش اوراق در عرضه اوراق با درآمد ثابت در بورس‌ها
ارائه مشاوره قوانین و مقررات بازار سرمایه در انجام امور معاملات
ارائه مشاوره جهت انجام انواع معاملات بلوک و عمده (مدیریتی، مدیریتی کنترلی)
بازاریابی خریدوفروش انواع اوراق بهادار
شما میتوانید با ثبت نام در کارگزاری از این خدمات بهرمند شوید.
خدمات دیگر کارگزاران بورس
برخی از کارگزاری‌ها به دلایل مختلفی ممکن است خدماتی را اضافه بر سازمان به مشتریان خود ارائه دهند که مهم‌ترین علت آن در بیشتر موارد، بازاریابی و جذب مشتری بیشتر می‌باشد. از میان خدماتی که ممکن است شرکت‌های کارگزاری به مشتریان خود ارائه دهند، می‌توان موارد زیر را به عنوان متداول‌ترین این خدمات نام برد.
اعتبار معاملاتی
بعضی از کارگزاری‌ها ممکن است بر اساس گردش مالی مشتریان خود، به آن‌ها اعتبار معاملاتی تخصیص دهند. بر اساس این اعتبارات معاملاتی، افراد می‌توانند بدون آن که در ابتدا پولی را برای خرید سهمی پرداخت کرده باشند، از طریق اعتباری که شرکت کارگزاری به اکانت آن‌ها تخصیص داده است، اقدام به خرید سهام و کسب سود از آن‌ها کنند. این نوع از اعتبارات معاملاتی را می‌توان به عنوان یک وام در نظر گرفت که شرکت‌های کارگزاری به مشتریانی که گردش مالی بالا (میزان و حجم خرید و فروش) دارند تخصیص می‌دهند.
دوره‌های آموزشی
برخی از شرکت‌های کارگزاری نیز برای آن که بتوانند بهتر با مشتریان خود ارتباط برقرار کنند، برای آن‌ها دوره‌های آموزشی در خصوص نحوه معاملات در بازار سرمایه و یا مباحث علمی دیگر در این زمینه برگزار می‌نمایند. شما میتوانید برای آشنایی با دوره های آموزشی فردانامه اینجا کلیک کنید.
کانون کارگزاران بورس چیست؟
کانون کارگزاران بورس ایران، نهادی غیردولتی است که از سال 1386 فعالیت خود را در ایران آغاز کرد و به عنوان مرجعی برای قانون‌گذاری شرکت‌های کارگزاری، همچنان مشغول فعالیت است. تمامی شرکت‌های کارگزاری برای فعالیت در بورس، باید عضو کانون کارگزاران بورس باشند و تابع قوانین این کانون، فعالیت‌های خود در بازارهای مالی را تنظیم کنند. اصلی‌ترین وظیفه کانون کارگزاران بورس، قانون‌گذاری برای شرکت‌های کارگزاری ایران می‌باشد. این نهاد بر فعالیت تمامی شرکت‌های کارگزاری نظارت دارد.
وظایف کانون کارگزاران بورس ایران:
نحوه و کیفیت خدمات‌رسانی اعضا
پیشنهاد تغییر سقف کارمزدها و نرخ‌های خدمات اعضای کانون به سازمان
ارتباط با سایر ارکان و فعالان بازار اوراق بهادار
ایجاد سازش و حل اختلافات و مشکلات بین کارگزاران، کارگزار معامله‌گران و بازارگردانان و سایر اشخاص ذی‌ربط
تنظیم روابط بین اعضای کانون با یکدیگر و با اشخاص وابسته به اعضاء
کمک به تهیه و تدوین قوانین، مقررات و آئین‌نامه‌های مربوط به اعضای کانون و بازار اوراق بهادار
کمک به ایجاد یک بازار اوراق بهادار عادلانه، رقابتی و کارا در کشور به منظور جلب اعتماد سرمایه‌گذاران
ارتقاء اعتبار اعضای کانون و اشخاص وابسته به اعضاء نزد سرمایه‌گذاران
کارگزاران فعال در بازار سرمایه
بر اساس آخرین گزارش اطلاعات کارگزاران بورس ایران، تا سال 1397، 108 شرکت کارگزاری در بازارهای مالی مختلف ایران مشغول فعالیت هستند که جزئیات فعالیت آن‌ها به شرح زیر می‌باشد:
106 شرکت از کارگزاران، در بورس اوراق بهادار فعال هستند.
88 شرکت از کارگزاران، در بورس کالا فعال هستند.
105 شرکت از کارگزاران، در فرابورس فعال هستند.
62 شرکت از کارگزاران، در بورس انرژی فعال هستند.
20 شرکت از کارگزاران صرفاً در بازار اوراق بهادار فعال هستند.
2 شرکت از کارگزاران صرفاً در بازار کالایی فعال هستند.
86 شرکت از کارگزاران در هر دو بازار فعال هستند.
سخن پایانی
در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ فردانامه، به معرفی کارگزاران بورس و وظایف آن‌ها پرداختیم و نکاتی که در این خصوص، اهمیت زیادی داشتند را نیز بررسی کردیم. در آخر ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که چطور بهترین کارگزار بورس را برای انجام معاملات در بازار سرمایه انتخاب کنیم. برای پاسخ به این پرسش، میتوانید لیستی از کارگزاری‌هایی که خدمات اضافه بر خدمات اصلی ارائه می‌دهند را جمع‌آوری کنید و پس از آن، بر اساس ویژگی‌هایی که در ادامه شرح داده‌ایم، اقدام به انتخاب بهترین شرکت کارگزاری برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را انتخاب کنید.
برای انتخاب بهترین شرکت کارگزاری بورس، ویژگی‌های زیر را بررسی کنید:
مشتری مداری
ارتباط خوب با صندوق‌های سرمایه‌گذاری
کسب رتبه بالا در رتبه‌بندی سالانه
سیستم پاسخگویی مناسب به مشتریان
بهترین خدمات مشاوره‌ای
ارائه خدمات مالی از جمله وام قرض‌الحسنه
تعدد شعب و نمایندگی در استان‌های مختلف
اعتبار معاملاتی
عملکرد مطلوب سیستم معاملات آنلاین
سلسله برنامه‌های آموزش حضوری یا مجازی
فعالیت در بازارهای مختلف بورس (بورس، فرابورس، کالا و انرژی)
شما میتوانید با ثبت نام درکارگزاری از خدمات مختلف از جمله معاملات آپشن، معاملات سهام و سکه و کالا بهرمند شوید .
نظر خود را با ما در میان بگذارید