در این مقاله با عرضه اولیه بوک‌بیلدینگ آشنا می‌شویم فرایند عرضه اولیه را توضیح می‌دهیم و روش بوک‌بیلدینگ در عرضه اولیه را به صورت مفصل آموزش می‌دهیم و مزایای روش بوک‌بلدینگ را بازگو خواهیم کرد. در بخش معامله‌گر مبتدی فردانامه شما می‌توانید به صورت رایگان با مفاهیم اولیه‌ی بازار سرمایه و بورس آشنا شوید.
یکی از روش‌های تامین مالی شرکت‌ها پذیرش و عرضه‌ی سهام آنها در بورس می‌باشد. سهام شرکت‌ها اولین بار در قالب فرآیندی به نام عرضه اولیه به سرمایه‌گذاران عرضه می‌شود. عرضه اولیه از گذشته تا به حال به روش‌های مختلفی صورت می‌گرفت که آخرین روش آن روش بوک‌بیلدینگ می‌باشد.
فرآیند عرضه اولیه:
در عرضه اولیه کل سهام یک شرکت در بازار عرضه نمی‌شود و معمولا بین 5 تا 10 درصد از کل سهام شرکت بین افراد متقاضی و واجد شرایط عرضه می‌شود، حداکثر سهام قابل خریداری و همچنین کف و سقف قیمتی در آگهی عرضه اولیه قید می‌شود، پس از ثبت سفارش افراد متقاضی، و پایان زمان سفارش‌گیری که در یک بازه مشخص یک روزه می‌باشد نماد بسته شده و پس از یک روز با تخصیص تعداد سهام به هر کد معاملاتی، نماد با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.
عرضه اولیه یک روش مناسب برای تامین سرمایه شرکت‌ها می‌باشد و شرکت‌ها با جذب سرمایه مورد نظر خود می‌توانند به اهداف خود برسند.
عرضه اولیه‌ها معمولا در کوتاه‌مدت رشد خوبی دارند و به همین علت استقبال از آنها زیاد می‌باشد؛ البته باید توجه داشت که رشد سهم در کوتاه‌مدت به مواردی نظیر قیمت‌گذاری درست سهم و جو بازار بستگی دارد.
به طور مثال اگر فرایند قیمت‌گذاری صحیح صورت نپذیرد و قیمت سهم بالاتر از ارزش آن باشد نباید انتظار استقبال گسترده سرمایه‌گذاران از سهم را داشت همچنین اگر عرضه اولیه در شرایط رکود و جو منفی بازار انجام شود احتمال افزایش و رشد قیمت سهم کاهش می‌یابد.
عرضه‌های اولیه در سال‌های گذشته انواع متنوعی داشته ولی به دلیل نواقصی که در این نوع عرضه‌ها وجود داشت جای خود را به روش دیگری دادند، آخرین روش عرضه اولیه‌ای که تا به امروز پابرجاست روش عرضه اولیه به روش بوک‌بیلدینگ می‌باشد. در ادامه به معرفی این روش می‌پردازیم.
روش بوک‌بیلدینگ
در روش بوک‌بیلدینگ ابتدا بازه قیمت و تعداد قابل خرید برای هر کد معاملاتی مشخص می‌شود.
تعداد و قیمت قابل خرید برای هر کد، طی اطلاعیه‌ای که شرکت 48 ساعت قبل از عرضه منتشر می‌کند مشخص می‌شود.
درنظر داشته باشید که کشف قیمت سهم با سفارشات متقاضیان تعیین می‌شود، و سفارش باید بین بازه قیمتی تعیین شده باشد. در این روش معمولا متقاضیان 2 الی 4 ساعت زمان دارند تا سفارش خود را از پنل آنلاین خود ثبت کنند. باید توجه داشت که امکان ویرایش تا پایان زمان ثبت سفارش برای سهامداران وجود دارد.
در روش بوک‌بیلدینگ امکان بی‌عدالتی و سفته‌بازی وجود ندارد زیرا متقاضیان با قیمت مد نظر خود اقدام به ثبت سفارش می‌نمایند، پس از پایان زمان سفارش‌گیری، سهام از بالاترین قیمتی که متقاضیان پیشنهاد داده‌اند تخصیص داده می‌شود. درصورت استقبال زیاد از سهم، معمولا تمامی سهام به متقاضیانی که سفارش خود را در بالاترین قیمت ثبت کرده‌اند تخصیص می‌یابد.
اما ناگفته نماند در مواردی که میزان اردرهایی که در سقف قیمتی ثبت شده باشد کمتر از میزان سهام عرضه شده باشد، سهم به متقاضیانی که سفارشات خود را پایین‌تر از سقف قیمتی که گذاشته‌اند هم تعلق می‌گیرد و حتی ممکن است تخصیص سهام تا حداقل قیمت هم ادامه داشته باشد.
اگر تعداد سهام ثبت شده برای خرید سهم از مقدار سهام عرضه شده بیشتر باشد از روش تسهیم به نسبت استفاده می‌شود، (به هر کد معاملاتی نسبت به تعداد سهام عرضه شده و سفارش ثبت شده، سهام تعلق می‌گیرد) اگر میزان سهام عرضه شده بیشتر از میزان سهام خریداری شده باشد در این‌صورت تعداد سهمی به متقاضیان اضافه نمی‌شود و باقیمانده سهام را متعهد عرضه اولیه خریداری می‌کند.
مزایای روش بوک‌بیلدینگ
خرید سهام در این روش نسبت به روش‌های قبلی به مراتب ساده‌تر شده و زمان ثبت سفارش اولویت ندارد بلکه قیمت پیشنهاد خرید اولویت تخصیص سهام می‌باشد.
در روش بوک‌بیلدینگ نقش کارگزاری‌ها در فرآیند عرضه اولیه به صفر می‌رسد و تخصیص سفارشات با رعایت عدالت و بر اساس بالاترین قیمت می‌باشد.
بر خلاف روش‌های پیشین که کارگزاری‌ها قیمت سهم را تعیین می‌کردند در روش بوک‌بیلدینگ بازه‌ی قیمتی وجود دارد و افراد حقیقی می‌توانند در این بازه قیمتی اقدام به ثبت سفارش کنند.
معایب روش بوک‌بیلدینگ
در گذشته تخصیص سهام بر عهده کارگزاری‌ها بود و کارگزارها به مشتریانی که تراکنش بالاتری داشتند و کارمزدهای بیشتری ایجاد می‌کردند سهام بیشتری تخصیص می‌دادند تا رضایت مشتریان پرتراکنش را جلب کنند اما دیگر چنین امکانی برای کارگزاری‌ها فراهم نیست و به تمام مشتریان فارغ از میزان کارمزدی که برای کارگزاری می‌سازند عرضه اولیه به میزان یکسان تعلق می‌گیرد.
نتیجه‌گیری:
از گذشته تا به امروز روش‌های مختلفی برای عرضه اولیه در کشور اجرا شده است نظیر روش حراج، روش ثبت دفتری و روش بوک‌بیلدینگ. آخرین روشی که در کشور اجرا شد و تا به امروز هم ادامه دارد روش بوک‌بیلدینگ می‌باشد. در این روش ابتدا شرکت 48 ساعت قبل با انتشار آگهی عرضه اولیه که در آن (روز عرضه، بازه قیمتی مجاز، تعداد مجاز خرید) قید شده است متقاضیان را از عرضه این شرکت آگاه می‌سازد .
متقاضیان در روز عرضه فرصت دارند سفارشات خود را بین 2 تا 4 ساعت ارسال کنند باید توجه داشت که امکان ویرایش سفارش تا پایان مهلت ثبت سفارش امکان‌پذیر است و پس از پایان مهلت ثبت سفارش عرضه اولیه این امکان وجود ندارد. پس از پایان زمان عرضه، هسته معاملاتی بر اساس قیمت‌های ارسالی، سهام را بین افراد تقسیم می‌کند.
در عرضه اولیه به دلیل استقبال عموم، معمولا سهام به کسانی تعلق می‌گیرد که سفارشات خود را در حداکثر قیمت ارسال کرده‌اند اما بعضاً معاملات عرضه اولیه در کف قیمتی نیز انجام شده است.
خرید سهام در این روش ساده‌تر از روش‌های قبلی می‌باشد، همچنین در این روش اولویت تخصیص با قیمت پیشنهاد خرید می‌باشد.برای خرید عرضه اولیه می‌توانید با ثبت نام در کارگزاری خرید عرضه اولیه انجام دهید.
نظر خود را با ما در میان بگذارید