تحلیل بازار امروز 21 خرداد 1402

تغییر ذهنیت

دارندگان دلار فروشنده هستند و این به تغییر ذهنیت بر می گردد. در واقع امروز سخنرانی که به خاطر آن دلاری ها فروشنده شدند، اصلا آن برداشت مثبت را نداشت ولی چون ذهنیت از انتظار بدتر شدن به انتظار بهتر شدن اوضاع چرخیده است، انگار بهانه برای فروش جذاب تر است تا بهانه برای فروش.

دلار عمیقا وارد کانال 40 هزار تومان شده و فعلا تا حدود 47 هزار تومان نیز کاهش پیدا کرده است. سوالی اساسی این است که چرا دلار ریخت؟ جواب ساده است چون پولی در بازار نیست که دلار بخرد یا انگیزه خرید داشته باشد. بقیه عوامل و اخبار صرفا بهانه است. وگرنه بسیاری از این حرفها چندین بار دیگر تکرار شده بود تکرار شده است.

به نظر می رسد با جواب دادن سیاست های فریز پول توسط بانک مرکزی و همچنین سیاست ثبت نام خودروها، حرارت پول داغ فعلا گرفته شده و عامل اصلی عقب نشستن بازارها همین مساله است. وگرنه بهانه ای فروش امروز آنچنان مثبت نبود که اصلا منفی هم بود.

بازار منفی

یکبار فکر می کنم در مورد تکیه گاه ذهنی دارایی ها در کانال صحبت کرده ایم. هر دارایی یک یا چند تکیه گاه ذهنی مختص به خودش دارد که دارنده آن یا متقاضی آن با در نظر گرفتن آن تکیه گاه ها حاضر به پرداخت بها برای آن یا نگهداری آن می شود. سهام جزو دارایی های مالی است که تنها تکیه گاه ذهنی برای دارنده، قیمت آن است.

یعنی وقتی قیمت سهم کاهش پیدا می کند، این حس را به شما می دهد که دارایی من در حال از بین رفتن است. در حالی که مثلا در مورد ملک تکیه گاه فیزیکی باعث می شود شما احساس از بین رفتن در زمان رکود یا حتی کاهش قیمت نداشته باشید. در واقع وقتی قیمت ملک کاهش پیدا می کند، متراژ آن کم نمی شود یا سقف آن نمی ریزد.

اما در مورد سهام وقتی قیمت کاهش پیدا می کند انگار سقف آن در ذهن شما می ریزد. همین باعث می شود در مواقع هیجان منفی، تمایل عجیبی به فروش وجود داشته چون هیچ کس دوست ندارد دارایی که در حال تبدیل شدن به خرابه است را نگه دارد.

دقیقا همان دلیل عدم وجود خریدار در بازار سهام هم در جریان است و همین باعث می شود علی رغم عدم تطابق یک به یک با قیمت دلار آزاد، سهم ها هم منفی بخورند. این رفتار طبیعی است.

دوقطبی ریالی و دلاری

برخی کماکان به دوقطبی ریالی و دلاری در بورس ایران اعتقاد دارند، به نظر ما دوقطبی مذکور فعلا در بورس ایران کارکرد ندارد و تنها زمانی می تواند انتظار داشت که این دوقطبی بوجود بیاید که فضای عمومی کشور از بدتر شدن یا نشدن، به مثبت بهبود یا عدم بهبود تغییر پیدا کند.

در واقع الان کسی فکر نمی کند که قرار است اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی بازگردد. تفکر غالب بر این است که شاید دولت و نظام بتواند برای مدتی با مدیریت روابط خارجی، جلوی بدتر شدن اوضاع را بگیرد.

لذا دوقطبی ذکر شده فعلا کارکرد ندارد. اما مثلا صنعت بانکی به عنوان سردمدار قطب ریال، الان ذاتا وضعیت خوبی دارد و تغییر و تحولات بین المللی نمی تواند وضعیت آن را بدتر کند. یعنی این گروه یا خیلی بهتر می شود یا بهتر می شود.

قیمت تعادلی دلار

به نظر ما قیمت تعادلی دلار در ایران را مازاد یا کسری ارز و پول تعیین می کند. در واقع بیشترین رشدها زمانی صورت می گیرد که کسری ارز افزایش پیدا کند و هم زمان پول نیز زیاد شود. البته ماهیتا در زمان تورم پول زیاد می شود اما منظور در اینجا سیاست هایی از بانک مرکزی است که پول را افزایش می دهد.

امسال تراز تجاری غیرنفتی چیزی در حدود 12 میلیارد دلار کسری خواهد داشت. این 12 میلیارد دلار بایستی با صادرات نفت و صادرات گاز (و سایر اقلام نفتی) جبران شود. در حال حاضر صادرات نفت ایران روزانه حدود 1.2 میلیون بشکه تخمین زده می شود و فرآورده ای نیز برای صادرات نیست. بعید است هر بشکه نفت ایران الان بیش از 50 دلار عایدی داشته باشد.

در واقع صادرات نفتی در حدود 22 میلیارد دلار است که به همراه گاز و سایر اقلام به حدود 28 میلیارد دلار می تواند برسد. خروج سرمایه و تجارت غیررسمی نیز حدود 15 میلیارد دلار برای ایران تقاضای ارز ایجاد می کند. در واقع در شرایط فعلی ما در حالتی هستیم که از نظر ارزی تقریبا در تعادل هستیم.

اما ضعف در دسترسی به 28 میلیارد دلار صادرات نفتی و همچنین افت آن به هر دلیلی می تواند تعادل را به سمت بالا حرکت دهد. فعلا اوضاع تعادلی است و می توان انتظار داشت کانال 45 تا 55 حفظ شود