امیر رضازاده استفاده از الگوها در پیشبینی روند آتی قیمت یکی از رایج‌ترین روش‌های تحلیلی در تحلیل تکنیکال است. در این بین الگوهای هارمونیک که تلفیقی از نسبت‌های فیبوناچی و اشکال هندسی هستند می‌توانند به معامله‌گران کمک کنند.
الگوهای هارمونیک به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شوند. الگوهایی که تلفیقی از اشکال هندسی و اعداد فیبوناچی هستند. شناسایی چنین الگوهایی در روند قیمت می‌تواند به بهبود معاملات افراد منجر شده و به آن‌ها کمک کند تا در بهینه‌ترین قیمت ممکن وارد معاملات خود شوند. (البته بسته به استراتژی معاملاتی که برای استفاده از این الگوها اعمال می کنید.)
یکی از این الگوها، الگوی گارتلی است. این الگو به دو شکل صعودی و نزولی شکل می‌گیرد. الگوی گارتلی صعودی تقریبا به‌شکل M و الگوی گارتلی نزولی نیز تقریبا به‌شکل W در بازارها شکل می‌گیرند. در ادامه به بررسی این الگو پرداخته و با جزئیات آن آشنا خواهیم شد. پس در ادامه با فردانامه برای بررسی این الگو همراه باشید.
تاریخچه الگوی گارتلی
نام الگوی گارتلی از نام کاشف آن یعنی هارولد گارتلی گرفته شده است. هارولد گارتلی به‌عنوان یکی از اولین افراد در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود. هارولد این موضوع را کشف کرد که راهی برای معامله‌گران وجود دارد تا بتوانند حرکات آتی قیمت را صرفا براساس بررسی روندهای تاریخی گذشته، پیشبینی کنند. او ایده الگوی گارتلی را در سال ۱۹۳۵ میلادی در کتاب خود که با نام «الگوهایی در بازار سهام» شناخته می‌شود مطرح کرد.
در دهه ۱۹۷۰ میلادی، اسکات کارنی الگوی گارتلی را یک قدم فراتر برد و مفهوم نسبت‌های فیبوناچی را نیز به این الگو اضافه کرد. نسبت های فیبوناچی دنباله‌ای از اعداد هستند که به‌غیر از دو عدد اول سایر اعداد از حاصل‌جمع دو عدد قبلی خود به دست می‌آیند. کاشف این دنباله اعداد لئوناردو فیبوناچی ریاضی‌دان ایتالیایی بود. این سری اعداد در سراسر طبیعیت مشاهده می‌شوند و به‌عنوان یکی از مهمترین دنباله اعداد در ریاضی شناخته می‌شوند.
اسکات کارنی این موضوع را کشف کرد که این نسبت‌ها را می‌توان در تحلیل تکنیکال و تحلیل الگوهای هارمونیک نیز به کار برد. کارنی تلاش کرد که از نسبت‌های فیبوناچی برای افزایش اطمینان و عینی‌تر کردن الگوهای هارمونیک استفاده کند. از زمان استفاده کارنی از نسبت‌های فیبوناچی الگوهای هارمونیک به‌عنوان یکی از مهم ترین مکاتب فکری در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شوند.
در ادامه به بررسی انواع الگوی گارتلی پرداخته و با زیروبم آن‌ها آشنا می‌شویم.
انواع الگوی گارتلی
الگوی گارتلی شامل دو نوع الگوی گارتلی صعودی (Bullish Gartley) و نزولی (Bearish Gartley) می‌شود. در ادامه به بررسی این دو الگو پرداخته و با تاثیرات آن‌ها در روندهای قیمتی آشنا خواهیم شد.
- · الگوی گارتلی صعودی: الگوی گارتلی صعودی یک الگوی بازگشتی صعودی است. به این معنا که این الگو در انتهای بازارهای رونددار نزولی شکل گرفته و پس از شکل‌گیری آن انتظار تغییر روند از نزولی به صعودی را خواهیم داشت.
از هر دو الگوی فوق می‌توان در جهت استفاده در معاملات و تعیین قیمت و زمان بهینه برای ورود و خروج به معاملات خود استفاده کرد. برای مثال شکل‌گیری الگوی گارتلی نزولی نشانه‌ای از پایان روند صعودی و آغاز روند نزولی است. بنابراین پس از شکل‌گیری آن باید اقدام به باز کردن پوزیشن فروش در بازارهای دوطرفه کرد.
- الگوی گارتلی نزولی: این الگو در دسته الگوهای بازگشتی نزولی قرار می‌گیرد. بنابراین پس از شکل‌گیری این الگو انتظار تغییر روند از صعودی به نزولی را خواهیم داشت.
در مقابل الگوی گارتلی صعودی نشان‌دهنده پایان روند نزولی و آغاز روند صعودی بوده و به همین منظور می‌توان در نقطه ورود آن اقدام به باز کردن پوزیشن خرید کرد؛ اما در اصل هر دو نوع الگوی گارتلی ذکر شده دقیقاً یکسان عمل می‌کنند و به دنبال نسبت‌های فیبوناچی خاصی ششکل می‌گیرند. به عبارت دیگر هر دو الگو کامل یکسان بوده و تنها تفاوت میان آن‌ها به روندی باز می‌گردد که آن‌ها در آن شکل گرفته‌اند.
هنگام تصمیم‌گیری در معاملاتی که با استفاده از این الگوها انجام می‌شود، توجه به این نکته بسیار مهم است که تمامی قسمت‌های الگو از نسبت‌های فیبوناچی پیروی کنند. در غیر این صورت الگوی گارتلی درست تشخیص داده نشده است. در واقع اگر موج‌های تشکیل‌دهنده این الگوها از قوانین و نسبت‌های فیبوناچی تعیین شده پیروی نکنند، قدرت این الگوها برای اثرگذاری بر روند قیمت تا حدود زیادی کاهش می‌یابد.
الگوی گارتلی صعودی
این الگو با یک حرکت صعودی قیمت که از نقطه فرضی A شروع و در نقطه B به پایان می‌رسد، شروع می‌شود. حرکت بعدی قیمت در این الگو اصلاح موج AB است. انتظار داریم در این اصلاح ۶۱.۸درصد از موج AB اصلاح شود. در حرکت بعدی قیمت یک حرکت صعودی را آغاز کرده و تا نقطه D رشد میکند. این نقطه در سطح ۳۸.۲ الی ۸۸.۶درصدی از موج AB قرار گرفته است. در نهایت حرکت پایانی این الگو یک موج نزولی از نقطه C به E است که نقطه E در سطح ۱.۲۷۲ الی ۱.۶۱۸ موج BC قرار گرفته است.
در ادامه میتوانید تصویر یک الگوی گارتلی صعودی فرضی را مشاهده کنید.
روش معامله‌گری در الگوی گارتلی صعودی
در الگوی گارتلی صعودی زمانی که موج DE به پایان رسید اقدام به باز کردن یک پوزیشن خرید می‌کنیم. حد ضرر این معامله کمی پایین‌تر از نقطه E تعیین می‌شود. حد سود این الگو نیز به‌ترتیب در سطوح ۶۱.۸درصد از موج DE، نقطه D و در نهایت سطح ۱.۲۷۲درصدی از موج اولیه AB تعیین خواهد شد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید در شناسایی حد سود این الگو باید از ابزار فیبوناچی استفاده کرد.
در این راستا برای شناسایی حد سود اولیه از ابزار فیبوناچی اصلاحی (Correction Fibonacci) استفاده می‌کنیم. این ابزار فیبوناچی را در موج DE قرار داده و سطح ۶۱.۸درصد آن را حد سود اولیه خود تعیین می‌کنیم. نقطه D حد سود بعدی و در نهایت برای شناسایی نقطه سود سوم از ابزار فیبوناچی بسط‌یافته (Extension Fibonacci) استفاده کرده و آن را در موج AB قرار داده و سطح ۱۲۷.۲درصدی آن را به عنوان حد سود خود مشخص می‌کنیم.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید این الگو از ریسک به ریوارد جذابی برخوردار است. به همین علت این الگو به‌شدت مورد توجه تحلیلگران تکنیکال قرار گرفته و آن‌ها زمان زیادی را صرف یافتن این الگو در نمودارهای قیمت می‌کنند. در ادامه میتوانید شکل‌گیری این الگو را در نمودار نماد جفت ارز دلار استرالیا به دلار آمریکا مشاهده کنید.
همان‌طور که مشخص است روند صعودی قدرتمندی پس از شکل‌گیری این الگو در این نمودار شکل گرفته است.
الگوی گارتلی نزولی
برخلاف الگوی گارتلی صعودی این الگو با یک حرکت نزولی قیمت که از نقطه فرضی A شروع و در نقطه B به پایان می‌رسد، شروع می‌شود. گام بعدی قیمت در این الگو اصلاح موج اولیه AB است. این اصلاح قیمتی ۶۱.۸درصد از موج AB را باز می‌گردد. در گام بعدی قیمت یک حرکت صعودی را آغاز و تا نقطه فرضی قیمتی D رشد میکند. این نقطه مشابه الگوی گارتلی صعودی در سطح ۳۸.۲ الی ۸۸.۶درصدی از موج AB قرار گرفته است. در پایان گام نهایی این الگو یک موج صعودی قیمتی از نقطه C به E است که نقطه E در سطح ۱.۲۷۲ الی ۱.۶۱۸ موج BC قرار گرفته است.
در ادامه میتوانید تصویر یک الگوی گارتلی نزولی فرضی را مشاهده کنید.
روش معامله‌گری در الگوی گارتلی نزولی
همان‌طور که در ابتدا نیز اعلام کردیم الگوی گارتلی یک الگوی بازگشتی نزولی است. یعنی پس از شکل‌گیری این الگو انتظار تغییر روند از صعودی به نزولی را خواهیم داشت. بنابراین از این الگو می‌توان در جهت باز کردن پوزیشن فروش و یا صبر و عدم ورود به بازار در جهت پوزیشن خرید استفاده کرد.
در همین راستا در الگوی گارتلی نزولی پس از شکل‌گیری موج DE اقدام به باز کردن یک پوزیشن فروش می‌کنیم. مشابه الگوی گارتلی صعودی حد ضرر خود را در این الگو کمی پایین‌تر از نقطه E قرار داده و حد سود این الگو نیز به‌ترتیب در سطوح ۶۱.۸درصد از موج DE، نقطه D و در نهایت سطح ۱۲۷.۲درصد از موج اولیه AB قرار می‌دهیم.
مشابه الگوی گارتلی صعودی در این الگو نیز برای شناسایی حد سود باید از ابزارهای فیبوناچی و با روش مشابه بهره جست. به‌دلیل نزول شدید قیمت پس از شکل‌گیری این الگو، این الگو در بازارهای دوطرفه موقعیت معاملاتی بسیار خوبی را برای معامله‌گران ایجاد میکند. در بازار یک‌طرفه بورس تهران نیز پس از شکل‌گیری این الگو معامله‌گران اقدام به بستن پوزیشن‌های خود کرده و اگر قصد ورود به بازار را نیز داشته باشند، در این نقطه قیمتی وارد بازار نخواهند شد.
استراتژی مارتینگل و الگوی گارتلی
بسیار مشاهده شده است که در الگوهای گارتلی قیمت پیش از رسیدن به نقطه D و تکمیل موج DE خود روند پرشتاب خود را آغاز میکند. بنابراین پیشنهاد می‌شود که به‌صورت پله‌ای و براساس استراتژی مارتینگل پیش از رسیدن قیمت به این نقطه، اقدام به باز کردن معاملات خود کنیم.
استراتژی مارتینگل مشابه استراتژی خریدوفروش پله‌ای است؛ اما با این تفاوت که حجم معامله در هر پله به نسبت پله قبل افزایش می‌یابد. برای مثال در صورتی که پس از مشاهده یک الگوی گارتلی صعودی بخواهیم از این استراتژی استفاده کنیم، در اولین پله یک میلیون، دومین پله دو میلیون و به همین ترتیب به افزایش حجم در معاملات خود اقدام می‌کنیم.
در این صورت زمانی که قیمت روند افزایشی خود را آغاز کند سود ما از معامله دوچندان خواهد شد. در ادامه به بررسی مزیت‌ها و معایب الگوی گارتلی خواهیم پرداخت
مزایای الگوی گارتلی
- سهولت شناسایی: در شرایط نسبی الگوی گارتلی به راحتی قابلیت شناسایی را روی نمودار دارد.
- پیشبینی حرکات کوتاه‌مدت قیمت: الگوی گارتلی به‌عنوان یکی از الگوهایی شناخته می‌شود که در جهت پیشبینی نوسانات کوتاه‌مدت در نمودار قیمت، عالی عمل میکند.
- حذف هیجانات عاطفی در معامله‌گری: با پیروی از قواعد معاملای الگوی گارتلی می‌توان به احساسات خود غلبه کرده و معاملات موفق‌تری را برای خود به ارمغان آورد.
- شناسایی با ابزارهای فیبوناچی: همان‌طور که مشاهده کردید ابزارهای فیبوناچی نقش کلیدی در شناسایی الگوی گارتلی دارند. بنابراین با استفاده از این نسبت‌ها به‌راحتی می‌توان الگوی گارتلی را تشخیص داده و صحت و اعتبار آن را بررسی کرد.
- شناسایی حد سود و ضرر بهینه: معامله‌گری براساس قواعد و قوانین این الگو می‌تواند تعیین حد سود و ضرر گمراه‌کننده را تا حد زیادی کاهش داده و از اشتباهات معاملاتی در تعیین نقاط خروج از معامله، جلوگیری کند.
معایب الگوی گارتلی
- کاهش قدرت الگوی: الگوی گارتلی در کامل‌ترین شکل خود باید مطابق نسبت‌های فیبوناچی یادشده شکل گیرد. در غیراین‌صورت قابلیت اطمینان و اتکای الگوی گارتلی تا حدود زیادی کاهش یافته و واکنش قیمت به شکل‌گیری آن نیز به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
- عدم توانایی پیشبینی روند بلندمدت بازار: یکی از مهمترین معایب الگوی گارتلی ضعف آن در پیشبینی نوسانات بلندمدت بازار است. به‌گونه‌ای که صرفاً از این الگو می‌توان برای پیشبینی نوسانات بازار در بازه زمانی کوتاه‌مدت استفاده کرد.
- پیچیدگی این الگو: الگوی گارتلیدر مقایسه با روش‌های معاملاتی دیگر در تحلیل تکنیکال از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. معامله‌گری در این الگو مستلزم صبر، تمرین و مطالعه فراوان است. به همین منظور این الگو مورد توجه مبتدیان تحلیل تکنیکال قرار نمی‌گیرد.
- نیاز به پلتفرم تحلیلی پیشرفته: مشخصات این الگو سبب می‌شود که معامله‌گران برای شناسایی آن در نمودار به ابزارهای تکنیکی پیشرفته‌ای نیاز داشته باشند. به همین منظور آن‌ها برای شناسایی این الگو باید از پلتفرم‌های تحلیلی پیشرفته تحلیل تکنیکال استفاده کنند.
سخن پایانی
الگوی گارتلی در میان الگوهای هارمونیک سابقه‌ای طولانی در محافل معاملاتی تحلیل تکنیکال دارد. از این الگو به‌عنوان یکی از قابل شناسایی‌ترین و همچنین قابل اعتمادترین الگوها در میان الگوهای هارمونیک یاد می‌کنند. در واقع از این الگو می‌توان به‌عنوان مادر تمامی الگوهای هارمونیک یاد کرد.
این موضوع مهم است که هنگام استفاده از این الگو به یاد داشته باشید که استفاده از این الگو به مقدار زیادی از صبر و زمان نیاز دارد. زیرا این موضوع در میان معامله‌گران رایج است که در هنگام تشکیل این الگو احساسی عمل کرده و در نهایت نتایج خوبی به دست نمی‌آورند. بنابراین در هنگام استفاده از این الگو باید به قواعد و قوانین آن توجه زیادی کرد تا احتمال موفقیت خود را در معاملات دوچندان کنیم.
برای درک بهتر این مقاله میتوانید در کلاس مقدماتی تحلیل تکنیکال شرکت کنید.
