حسن کاظم زاده 5 نکته قبل از معاملات
افت نرخ رشد نقدینگی
کسری بودجه و ناترازی بانک ها دو موتور چاپ پول و رشد نقدینگی در ایران هستند که هیچ وقت خاموش نمی شوند اما زمان هایی که می تواند چند ماه یا چند فصل باشد، سرعت این موتورها کم می شود و در نتیجه شد نقدینگی (سرعت چاپ پول) فروکش می کند. حالا در بهار رشد نقدینگی افت قابل توجهی کرده است و بعد مدتها در یک فصل تنها 3.9 درصد رشد کرده که عدد بسیار پایینی برای رشد این متغیر کلان اقتصادی است.
نشانه های موجود در بازار پول نشان می دهد ناترازی بانک ها در فصل اول به گونه ای بوده که رقابت برای جذب سپرده اتفاق نیافته است و در واقع رشد نقدینگی از طریق رشد شبه پول نزولی بوده. از طرف دیگر دولت نیاز به تامین مالی یا استقراض از سیستم بانکی نداشته و در نتیجه رشد پایه پولی یا چاپ پول به نیت کسری بودجه دولت نیز فروکش کرده است. لذا ما شاهد افت نرخ رشد نقدینگی در بهار بوده ایم.
التیام ناترازی بانک ها
زمانی که نرخ تورم افزایش پیدا می کند، اشخاص پول بیشتری به چرخش در می آورند و همین باعث می شود منابع ارزان قیمت یا بدون هزینه در سیستم بانکی افزایش پیدا کند و در نتیجه برای مدتی اواخر دوره تورمی و بعد از آن ناترازی در سیستم بانکی فروکش کند. یکی از اصلی ترین دلایل عدم رقابت بانک ها برای جذب سپرده در بهار همین موضوع بوده. از سوی دیگر تزریق های بانک مرکزی به در بازار ریپو و اعتبار باعث گردید بانک ها ترجیح دهند نیازهای خودشان را در بازار بین بانکی برطرف کنند.
فشار به بانک ها برای فروش دارایی ها و برطرف کردن ناترازی نیز در 6 ماه گذشته افزایش پیدا کرده است. در نتیجه تا حدودی ناترازی در سیستم بانکی حداقل در کوتاه مدت فروکش کرده است. همین باعث شده تا ما شاهد افت نرخ بهره در بازار بدهی باشیم. این التیام می تواند موقت باشد، در صورت که روند فروش دارایی های بانک های متوقف شود یا تغییری در سیاست های بانک مرکزی صورت پذیرد.
دولت با جیب پر
در ماه های گذشته (از ابتدای سال 2023 تا انتهای ماه پنجم) دولت توانسته است نفت فراوانی صادر کند. مقدار صادرات نفت در 5 ماهه نخست سال میلادی ظاهرا در هر روز بیش از 1.8 میلیون بشکه بوده است. با این حجم از صادرات نفت که باز هم ظاهرا دسترسی به بخش عمده از دلارهای آن امکان پذیر بوده دولت هم توانسته بازار ارز را مدیریت کند و از سوی دیگر نیاز به استقراض نداشته باشد.
در بهار دولت نه اوراقی منتشر کرده و نه استقراضی از بانک مرکزی و دیگر بانک ها کرده. البته بدهی به سیستم بانکی افت نکرده است اما مقدار اوراق منتشره دولت حتی کاهش هم پیدا کرده است. فعلا وضع دولت خوب است و مادامی که وضع دولت در فروش نفت خوب باشد رشد نقدینگی پایین خواهد بود و نرخ دلار نیز کنترل خواهد شد.
گزارش های بهار
از اواخر این هفته شاهد انتشار گزارش های عملکرد شرکت ها در فصل بهار خواهیم بود که البته بیشتر گزارش ها در هفته ی آینده منتشر خواهند شد. گزارش های بهار از چند جهت مهم هستند. اول در شرکت های تولیدی وضعیت هزینه ای در سه ماه اول را با شرایط سال جدید نشان خواهد داد و به نوعی بهای تمام شده ی کالاهای مختلف در سال جدید مشخص خواهد شد. از سوی دیگر در صنایع مبهمی مانند پالایشگاه، بانک و بیمه که تحلیل براساس گزارش های درآمد ماهانه چندان دقیق نیست، می تواند دید بهتری به بازار بدهد.
بازارها در رکود
در حالی که تقریبا همه ی بازارها وضعیت رکودی دارند، سرمایه گذاران بیشتر فاز انتظار برداشته اند و چندان تغییری در شرایط سبد سرمایه گذاری خودشان نمی دهند. البته در بازارهای رقیب مثل ملک، خودرو و غیره رکود به شکلی است که برای تغییر حتما باید تخفیف داد، تخفیفی که ممکن است به ضرر تبدیل شود. از سوی دیگر نرخ بهره اسمی در حال کاهش است. آیا تلفیق این شرایط می تواند تحرکی در بازار سهام ایجاد کند؟
ما می دانیم در دوران رکودی حاشیه سود بسیاری از صنایع افت می کند. اما آیا در حال حاضر در بازار مصرف کالا نیز شاهد رکود هستیم؟ پاسخ خیر است. در حالی که خرید و فروش دارایی های سرمایه ای (با رویکرد سفته بازی) مانند ملک و ماشین دچار رکود شده است، بازار مصرف رکودی تجربه نکرده است.
از سوی دیگر مثلا در بازار فولاد افت تقاضای سفته بازی داخلی، باعث رشد صادرات شده و به نوعی به نفع شرکت های تولیدکننده فولاد شده است. لذا تحت یک سناریو می توان انتظار داشت علی رغم رکود در سایر بازارها، حفظ مقداری فروش شرکت ها به همراه حفظ حاشیه سود، باعث رونق در بازار سهام بشود. البته نه رونق خیلی قوی
