جهانگیر شرقی جدول خلاصه شرکت
معرفی شرکت
شرکت سرمايه‌گذاری تأمين اجتماعي یا به اختصار شستا، هلدینگ سرمایه‌گذاری متعلق به سازمان تأمین اجتماعی است که در سال 1365 توسط این سازمان تأسیس شد.
سازمان تأمين اجتماعی بزرگ‌ترین و محوری‌ترين صندوق بيمه‌ای کشور و يکی از بزرگ‌ترين نهادهای بيمه‌ای منطقه غرب آسيا است. وظیفه اصلی این سازمان، تأمين امنیت مالی آینده‌ی نيروی کار کشور و خانواده‌هاي ایشان است.
این هدف نيازمند برنامه‌ريزی دقيق اقتصادی و سرمايه‌گذاري‌های پربازده و کم‌ریسک، به منظور تأمين منابع لازم براي انجام حمايت‌ها، تعهدات بلندمدت و کوتاه‌مدت بیمه‌شدگان می‌باشد.
بنابراین هدف اصلي شستا، مديريت کارآمد منابع مالی جمع‌آوری شده از بیمه‌شدگان، با رويکرد سودآوری و ایجاد ارزش افزوده حداکثری در بازارهای سرمايه داخلی و خارجی است.
شستا در حال حاضر دارای 166 شرکت زیرمجموعه و هم‌چنین 9 هلدینگ بزرگ است:
1. سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)
2. سرمایه‌گذاری دارویی تأمین (تیپیکو)
3. سرمایه‌گذاری صدر تأمین (تاصیکو)
4. سرمایه‌گذاری سیمان تأمین (سیتا)
5. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی)
6. سرمایه‌گذاری صبا تأمین (صبا)
7. سرمایه‌گذاری صنایع عمومی تأمین
8. مدیریت توسعه انرژی تأمین
9. خدمات ارتباطی رایتل
از میان 9 هلدینگ بزرگ تابعه شستا، 6 هلدینگ تاپیکو، تیپیکو، تاصیکو، صبا تأمین، سیمان تأمین و کشتیرانی در بورس هستند. مطابق برنامه‌ریزی انجام شده، مراحل ورود 3 هلدینگ صنایع عمومی تأمین، مدیریت توسعه انرژی تأمین و خدمات ارتباطی رایتل به بورس نیز در حال انجام است.
سهام شستا دارای شناوری بسیار پایین 11% است.
شایان ذکر است که سازمان تأمین اجتماعی علاوه بر 86% مالکیت شستا، حدوداً 56% از ذوب آهن اصفهان، 52% تجهیزات سنگین هپکو و 51% از پالایش نفت لاوان را نیز در پرتفوی بورسی خود دارد.
ساختار درآمدی
عمده درآمد شرکت، از این 2 روش است:
1. سود سالانه دریافتی از شرکت‌های بورسی و غیربورسی یا درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در سهام
2. فعالیت‌های خرید و فروش کوتاه‌مدت سهام یا سود حاصل از فروش سرمایه‌گذاری
تا قبل از سقوط بورس در سال 99، شرکت سود خوبی از خرید و فروش کوتاه‌مدتی سهام به دست آورده و این بخش از درآمد رشدهای فوق‌العاده‌ای داشته است.
سال مالی منتهی به 31/3/1400 (از 3/1399 تا 3/1400) و هم‌زمان با سقوط بورس، درآمدهای شرکت افت شدیدی کرد. در ادامه و سال مالی منتهی به 31/3/1401 (از 3/1400 تا 3/1401) و هم‌زمان با رکود شدید بورس، روند درآمدهای شرکت هم‌چنان کاهشی بوده است. طوری که در سال مالی منتهی به 31/3/1401، سود فروش سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌های کوتاه‌مدت شرکت فقط 3% از درآمد شرکت را تشکیل داده است.
در 6 ماهه ابتدایی سال مالی منتهی به 31/3/1402 (از 3/1401 تا 9/1401)، یعنی 6 ماهه منتهی به 30/9/1401، با شروع رونق در بازار سرمایه، مجدداً درآمد فروش سرمایه‌گذاری هم رشد کرده است، به گونه‌ای که سود فروش سرمایه‌گذاری‌ها 32% از درآمد شرکت را تشکیل داده است.
درآمد عملیاتی از سال 1400 به 1401، حدود 30% افت داشته است. در ادامه برای سال جاری که منتهی به 31/3/1402 خواهد بود، تا کنون فقط 800 میلیارد تومان سود شناسایی شده.
اما با توجه به سال مالی شستا که از برج 3 شروع می‌شود و اکثر تقسیم سودها در همین بازه زمانی اتفاق می‌افتد، برای تحلیل درآمدهای عملیاتی نمی‌توان به این عدد 800 میلیارد تومان وزن زیادی داد و باید منتظر گزارش 9 ماهه و علی‌الخصوص گزارش 12 ماهه ماند.
به صورت کلی شستا تمایلی به سپرده کردن پول در بانک ندارد، که این اتفاق بسیار مثبتی برای سرمایه‌گذاران بلندمدتی است. به گونه‌ای که درآمد عملیاتی ناشی از سپرده بانکی این شرکت صفر است و فقط بخش اندکی درآمد غیرعملیاتی از طریق سپرده بانکی شناسایی شده.
درآمد غیرعملیاتی ناشی از سپرده بانکی (به علاوه‌ی بخشی از سود سهام و اوراق مشارکت) برای سال مالی منتهی به 31/3/1400، 375 میلیارد تومان بوده است. در حالی که در همین دوره، درآمد عملیاتی ناشی از فعالیت در بازار سرمایه، 31.5 همت بوده است. بنابراین نسبت سود سپرده به سود بازار سهام، فقط 1% بوده، که رقم بسیار خوبی است.
بیشترین سود دریافتی شستا، از تاپیکو بوده است. سایر سودهای مهم دریافتی مربوط به صبا، حکشتی، تاصیکو، سیتا و تیپیکو است.
فروش
اساس فعالیت و ماهیت شستا به گونه‌ای است که مهم‌ترین رکن سودسازی آن باید در بلندمدت و ناشی از سرمایه‌گذاری بلندمدتی باشد. به همین دلیل بخش مربوط به فروش سرمایه‌گذاری‌ها در این شرکت، از اهمیت و اثرگذاری کمتری برخوردار است.
در سال 1401 و با شروع رونق در بازار بورس، فروش سهام و نوسان‌گیری توسط شستا تقریباً متوقف شده و منتظر رشدهای بلندمدت در سهام بنیادی است.
تنها فروش مهم در سال 1401، مربوط به شرکت غیربورسی کشتی سازی اروندان بوده. شستا سهام خود در اروندان را به صورت کامل فروخته و با شناسایی سود 260 میلیارد تومانی در مرداد 1401 از این شرکت خارج شده است.
احتمالاً تا انتهای این دوره رونق بازار سهام، شاهد فروش سنگینی توسط شستا نخواهیم بود. با صادر شدن سیگنال اتمام روند صعودی بازار، احتمالاً شستا شروع به فروش مقداری از سهام خود و شناسایی سود خواهد نمود.
ساختار بهای تمام شده پرتفوی
تقریباً تمام سرمایه‌گذاری شستا در شرکت‌های بورسی و غیربورسی است. این موضوع نیز به دلیل ماهیت بلندمدتی شرکت است. در 2 سال اخیر فقط 17% از پرتفوی شستا غیربورسی بوده است. با توجه به شروع فرایند عرضه اولیه سهام رایتل، صنایع عمومی تأمین و توسعه انرژی تأمین، احتمالاً در به زودی بالای 90% پرتفوی شستا بورسی خواهد بود.
قطعاً با بورسی شدن این 3 هلدینگ مهم، سود بسیار مناسبی هم عاید شستا خواهد شد.
سرمایه‌گذاری‌های شستا در این صنایع است:
1. محصولات شیمیایی
2. سرمایه‌گذاری‌ها
3. مخابرات
4. استخراج کانه‌های فلزی
5. سیمان، گچ و آهک
6. برق و گاز
7. سایر صنایع
بیشترین سرمایه‌گذاری شستا در حوزه محصولات شیمیایی و در صدر آن، تاپیکو است. هم‌چنین بیشترین سود دریافتی شستا از تاپیکو است، 57% از کل DPS دریافتی. لذا روند فعالیت و سودسازی تاپیکو اثر بسیار زیادی بر عملکرد شستا دارد.
همان‌طور که نمودار بالا نشان می‌دهد، بالاترین سرمایه‌گذاری تاپیکو در پتروشیمی خلیج فارس و سپس پتروشیمی مارون است. بنابراین عملکرد این 2 شرکت پتروپالایشی، تأثیر فوق‌العاده زیادی بر شستا دارد.
22% تاپیکو را فارس تشکیل داده. 57% سودهای دریافتی شستا نیز به تاپیکو وابسته است:
12.5% = 57% × 22%
تقریباً 12.5% کل سود شستا، از طریق هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس تأمین می‌شود.
سایر هلدینگ‌های بورسی زیرمجموعه شستا، یعنی تاصیکو، صبا، تیپیکو، حکشتی، سیتا و تیپیکو، هیچ‌کدام سهام‌دار فارس نیستند. صرفاً به صورت تودلی دارای مقداری شستا هستند.
بنابراین چیزی در حدود 12.5 الی 14% از سود اصلی شستا را پتروشیمی خلیج فارس می‌سازد. بنابراین پتروشیمی خلیج فارس دارای بیشترین ضریب نفوذ و اهمیت در شستا است.
عملکرد عملیاتی
حاشیه سود شستا در فصل‌ها اخیر تقریباً ثابت بوده است. اما حاشیه سود خالص در صورت مالی 6 ماهه اخیر افت کرده است.
اما این موضوع ارتباطی به عملکرد ضعیف شرکت ندارد.
بلکه هزینه‌های شرکت دارای ثباتِ رشدی منطقی‌ای بوده است، در حالی که به دلیل ماهیت سرمایه‌گذاری بودن شستا و هم‌چنین سال مالی آن که در برج 3 است، هنوز درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی اصلی دریافت و شناسایی نشده است.
قطعاً با اتمام سال مالی در 3/1402، صورت سود و زیان حاشیه سود اصلی را نشان خواهد داد که احتمالاً در همین محدوده میانگین 95% همیشگی است.
چشم‌انداز رشد و افول
مهم‌ترین مشکلات پیش روی شستا:
– افزایش بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی
– افزایش تحریم‌ها و عواقب ناشی از آن بر سودسازی صنایع کشور
– افزایش درصد سالمندان جمعیت (بالا رفتن نرخ سالخوردگی)
– ناکارآمد بودن سیاست‌های اقتصادی
– خصولتی بودن مدیریت شرکت
در حال حاضر مشکلات جدی اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی را تهدید می‌کند: پرداخت دیرموقع حقوق بازنشستگان، نارضایتی کارمندان از قراردادها، مشکلات بیمه‌ای با بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و …
به اعتقاد اکثر کارشناسان اجتماعی و اقتصادی، یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های آتی کشور، مشکل پرداخت حقوق بازنشستگان و نارضایتی آن‌ها و خانواده‌شان است، که عمده‌ی بار این مسئولیت به دوش شستا است. لذا در صورتی که این چنین مسائل عمده توسط سیاست‌گذاران حل نشود، تأمین اجتماعی و بالتبع شستا، دچار بحران‌های شدیدی خواهد بود، که صرفاً در حال به تعویق انداختن رویارویی با آن است.
