حسن کاظم زاده تحلیل بازار امروز 23بهمن 1401
1) بازاری که در آن خریدار کوتاه مدتی وجود نداشته باشد، دنبال بهانه برای شرایطش می گردد. بعد از حرکت کمیسیون تلفیق در ادعای شراکت روی درآمد شرکت های خودروساز، از نظر بسیاری از سهامداران این ریسک بولد شده که نکند دولت یا مجلس ادعای شراکت در جیب دیگر شرکت ها نداشته باشند. البته به نظر من اینها بهانه است. بازار اگر خریدار باشد خصوصا در کوتاه مدت اصلا به این چیزها توجه نمی کند.
واقعیت این است که کماکان سهام خاصیت سپر تورمی از دید بخش عمده ای از سرمایه گذاران را ندارد و چون دیگر بازارها به خوبی دارند این نقش را برای ایشان ایفا می کنند، ذهن سرمایه گذاران دنبال دلیل برای توجیه این رفتار مبتنی بر تصمیم جمعی است. خلاصه اینکه در یک روز اول که دلار مجددا سقف جدید زد، در نتیجه سیاست گذاری اقتصادی دولت و سایر ارکان حاکمیتی اقشار سرمایه گذاران تمایلی به خرید در بازار شفاف و رسمی (بورس نداشتند) و به دیگر بازارها هجوم بردند و ارزش معاملات خرد هم با ثبت عدد بسیار ضعیف 3700 میلیارد تومان، این رکود را به خوبی به رخ کشید.
2) در حالی که سهام شرکت ها اصلا مشتری ندارد، محصولات این شرکت ها در بورس کالا و بازار آزاد هم پای تورم در حال رشد است و رقابت بالایی برای خرید محصولات مختلف شکل گرفته است. اصل رقابت برای خرید امروز در میلگرد و تیرآهن بود و نرخ این کالاها نسبت به نرخ پایه رشد کرد و بعضا تا 4 برابر مقدار عرضه، تقاضا وارد سیستم شد. البته همین فروش های خوب باعث شده است علی رغم جو منفی و رکودی حاکم بر بازار، قیمت سهام این شرکت ها افت نکند و بعضا رشد نیز تجربه کند.
ولی خوب انتظار سهامدار کجا و شرایط تابلو کجا. به هر حال اعتماد به سیاست های اقتصادی و فعالیت در بازار شفاف این ریسک ها را نیز دارد. احتمالا بازار زمانی متوجه این رشد درامد و عملکرد خوب خواهد شد که گزارش های فصلی در حال انتشار باشد. فعلا جو، جو ریسک های سیستماتیک است.
3) یکی از نسبت های مهم مالی ارزش بازار به ارزش دفتری (p/b) است. ارزش کل بورس به ارزش دفتری همه شرکت ها یکی از نماگرهای سطح ارزندگی کل بازار است. از اوایل سال 97 که روند تورمی فعلی شروع شده، این نسبت برای کل بورس ایران حداقل 2.2 واحد بوده و پیک مرداد 99 به سطح 14 واحد رسیده است و بعد از آن مدام در حال کاهش بوده است. این نسبت، از آنجائیکه برای ارزش دفتری داده ی گذشته نگر را نگاه می کند، در شرایط تورمی با هر فصل که به پیش می رود بدون اینکه ارزش بازار افت کند، به دلیل رشد ارزش دفتری افت می کند می کند. در حال حاضر با وجود رشد اخیر بورس، نسبت مذکور به سطح 3.1 واحد رسیده است.
با توجه به رشد درآمد و سود شرکت ها در زمستان فعلی نسبت به زمستان سال گذشته، با فرض عدم رشد ارزش کل بازار، نسبت پی بر ای با نشستن عملکرد زمستان شرکت در صورت های مالی به حدود 2.5 واحد افت می کند. این عدد در حدود مرداد سال 97 است و بعد از آن هم تنها دوبار در اواخر 97 و اواسط 98 تجربه شده است. در آبان 1401 که بازار به حد نهایی حباب منفی خودش رسید، نسبت مذکور 2.8 واحد بود. بررسی این نماگر نشان می دهد فصل به فصل که به پیش رویم و تاثیر رشد درآمد ها و سودآوری در ترازنامه ی شرکت ها بنشیند، شرایط بازار با توجه به این نسبت برای سرمایه گذاری جذاب تر می شود.
4) در حالی که اصرار به فروش دلار صادرکنندگان بزرگ به نرخ 28500 توسط بانک مرکزی ادامه دارد، دلار بازار آزاد امروز برای اولین بار در نرخ 46 هزار تومان نیز معامله شد. نرخ اسکناس در بازار متشکل نیز به 43 هزار و 400 تومان رسید و به مرور فاصله این نرخ با نرخ بازار آزاد نیز در حال زیاد شدن است. در حالی که هنوز تکلیف فاصله نرخ دلار در سامانه نیما با دلار 40 و چند هزار تومانی روشن نشده است، دلار آزاد در حال حرکت به سمت 50 هزار تومان است.
رئیس بانک مرکزی مشکلات موج اول رشد دلار را حل نکرده بود که موج بدی سر رسید. هر چقدر دیرتر تکلیف این بازار مبادله ای حواله تعیین تکلیف بشود، نرخ دلار آزاد بیشتر بالاتر خواهد رفت. سرمایه گذاری تقصیری ندارد سهام شرکت هایی که ارز آنها به نرخ 28500 غارت می شود را می فروشد و سکه ای را می خرد که به نرخ واقعی معامله می شود.
