سعید طبرسی تقریبا همه با لزوم سرمایه‌گذاری موافقند و آن را کار لازمی می‌دانند. اما چه بازارهایی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و ویژگی هر یک از آن‌ها چیست؟ چگونه می‌توانیم بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری را بشناسیم؟ چه معیارهایی وجود دارد؟ در این مطلب از فردانامه با بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری آشنا می‌شوید.
مطلب مرتبط: مشاوره سرمایه‌گذاری
اهمیت سرمایه‌گذاری در چیست؟
همواره گفته می‌شود سرمایه‌گذاری شغل دومی است که می‌تواند تبدیل به درآمد اول شود! معمولاً افراد بنا به مهارت‌ها و آموخته‌های خود، شغلی دارند که هویت اجتماعی و محل اصلی کسب درآمد آن‌هاست و پس‌اندازهای خود را به روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند، هدف سرمایه‌گذاری در مرحله اول در امان ماندن در مقابل امواج تورم و در مرحله بعد خلق ثروت بیشتر است. این کار اگر هوش‌مندانه انجام شود قابلیت آن را دارد که از درآمد شغل اصلی افراد فزونی بگیرد. در مقاله «سرمایه‌گذاری چیست؟» به طور مفصل در مورد اهمیت این کار توضیح داده شده است.
اما سرمایه‌گذاری در کجا؟ کدام بازارها بستر مناسبی برای پذیرش پس‌اندازهای ارزشمند ما هستند؟
گزینه‌های سرمایه‌گذاری
اولین محلی که برای پس‌انداز به ذهن می‌آید، بانک‌ها هستند. اما باید توجه داشت که در یک کشور با تورم بالا سپردن پول به بانک به خاطر فاصله زیاد سود سپرده با تورم، به کاهش سریع ثروت منجر می‌شود و در واقع هرچند شاید تصور شود که این کار سرمایه‌گذاری است اما در عمل این کارکرد را ندارد.
در کشور ما بازار سهام، ملک، ارز، طلا و خودرو به عنوان گزینه‌های سرمایه‌گذاری رایج بوده‌اند. در سال‌های اخیر به موازات معرفی نوآوری‌های جدید در بازارهای جهانی، گزینه ارز دیجیتال (کریپتو کارنسی) هم به موارد قبلی اضافه شده است. اصطلاحاً به مجموعه این موارد، «بازارهای موازی» می‌گویند. در ادامه به معرفی مختصر این گزینه‌ها و ویژگی‌های آن‌ها می‌پردازیم.
بازار سرمایه
در این بازار انواع اوراق بهادار عرضه می‌شود. سهام شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی و کالایی و درآمد ثابت با ترکیب دارایی‌های مختلف، انواع اوراق دولتی و مشارکت از جمله مواردی هستند که در این بازار پیدا می‌شوند و هرکس با توجه به میزان شناخت از آن‌ها و همچنین سطح ریسک پذیری خود، می‌تواند سبدی از آن‌ها را خریداری کند. در دارایی‌های موجود در بورس، سهام شرکت‌ها نوسان بالاتری داشته لذا ریسکی‌ترند اما اوراق و صندوق‌های درآمد ثابت، گزینه‌های تقریباً بدون ریسک بازار هستند. تمام انواع این دارایی‌ها از آنجا که روزانه (به جز پنجشنبه و جمعه) خرید و فروش می‌شوند نقدشوندگی خوبی دارند.
بازار ملک
خرید و نگهداری ملک همواره یکی از بهترین گزینه‌ها برای افزایش ثروت بوده است. نوسان این بازار نسبت به سایر گزینه‌ها کمتر بوده و سود قابل اتکا تری دارد اما مشکلات آن این است که در مقایسه با سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری نیاز به سرمایه بالاتری دارد، همچنین نقدشوندگی این بازار پایین است. یعنی از لحظه تصمیم برای فروش تا انجام معامله با قیمت منصفانه، بسته به شرایط بازار ممکن است ماه‌ها طول بکشد. این زمان در شرایط رکود بیشتر هم خواهد بود.
بازار ارز
بازار ارز که در ایران عمدتاً به شکل خرید و فروش دلار است. با وجود صرافی‌ها و همچنین بازار آزاد ارز، نقدشوندگی خوبی دارد. عمده ریسک آن سیاست‌های دولت در زمینه سرکوب نرخ ارز است که گاه ممکن است سال‌ها طول بکشد.
بازار طلا
طلا به عنوان یک دارایی ارزشمند پذیرفته‌شده در دنیا، و ارزش ذاتی غیرقابل انکار آن در هر شرایط گزینه خوبی برای تخصیص بخشی از پس‌انداز است. خرید و نگهداری طلا هم به صورت فیزیکی امکان‌پذیر است (به شکل شمش، سکه و طلای آب‌شده) و هم در بازار اوراق بهادار از طریق خریداری واحدهای صندوق طلا که نوع دوم ریسک نگهداری (به معنای سرقت یا مفقودی) ندارد.
نکته مهم در کشور ما، آن است که طلا از سویی به قیمت جهانی اونس طلا وابسته است و از سوی دیگر به نرخ دلار، و میزان وابستگی آن به نرخ دلار بیشتر است. بنابراین خرید و نگهداری طلا تا حدود زیادی کارکرد مشابه خرید دلار پیدا کرده است.
بازار ارز دیجیتال
کریپتوکارنسی‌ها در سال‌های اخیر به موازات گسترش در بازارهای جهانی، در ایران نیز طرفدارانی یافته‌اند. بیش از چهار هزار ارز دیجیتال در حال معامله در جهان وجود دارد که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها بیت‌کوین است. بازار ارز دیجیتال نسبت به سایر بازارها ریسک به مراتب بیش‌تری دارد؛ چرا که نوسانات آن بسیار شدیدتر است. به علت آنکه آینده ارزهای دیجیتال به عنوان فناوری جدید هنوز مبهم است و از طرف دیگر تعداد زیاد ارزها و توکن‌های نوظهور، ورود به این حوزه نیاز به شناخت کافی و ریسک‌پذیری بالاتری دارد. سرمایه‌گذاری در این بازار از طریق ثبت‌نام در صرافی‌های ارز دیجیتال که در ایران و خارج وجود دارد، انجام می‌شود.
بازار خودرو
خرید و فروش خودرو نیز نزد برخی از مردم به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری شناخته شده است. افرادی که شناخت لازم را در این بازار دارند از راه‌هایی مانند ثبت‌نام، خرید و نگهداری میان‌مدت یا خرید خودروهای اصطلاحاً تصادفی و انجام سرویس و تعمیرات لازم روی آن به افزایش ثروت خود پرداخته‌اند.
این بازار از دیرباز طرفداران خاص خود را داشته، اما باید به نکاتی توجه کرد. مسائلی مانند استهلاک خودرو، ظهور فناوری‌های نوین، عرضه مدل‌ها با آپشن‌های جدید و نهایتاً احتمال توقف تولید بعضی از مدل‌های تولیدی باعث می‌شود که خودرو را نتوان یک کالای ذاتاً سرمایه‌ای محسوب کرد و نگاه سرمایه‌ای به آن، به خاطر تورمی بودن اقتصاد ما تشدید شده است.
صندوق‌ها، راهی میان‌بر
تا اینجا درباره سرمایه‌گذاری مستقیم در هر بازار و بازار مزایا و کاستی‌های هر کدام از آن‌ها گفته شد. برای پوشش ریسک و جبران مشکل نقدشوندگی در برخی از آن‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ظهور کرده‌اند که راهی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در هر حوزه محسوب می‌شوند.
در بازار بورس اوراق بهادار، صندوق‌های متنوعی وجود دارد که با تشکیل سبدی از سهام و اوراق بهادار، ریسک خرید سهام را کاهش می‌دهد و زحمت پیدا کردن سهام خوب را بر عهده کارشناسان صندوق می‌گذارد.
در بازار طلا، صندوق‌های با پشتوانه طلا که در دو نوع صدور – ابطالی و قابل معامله (ETF) وجود دارند بسیاری از ریسک‌های بازار طلا مانند سرقت، مفقودی و مالیات را پوشش داده‌اند.
در بازار ملک که مشکل سرمایه نسبتا بالا و نقدشوندگی در زمان رکود وجود دارد، صندوق‌های املاک و مستغلات یا Real Estate Investment Trust امکان سرمایه‌گذاری را می‌دهد و دارندگان واحدهای صندوق از اجاره واحدهای ساختمانی و افزایش نرخ مسکن، امکان کسب سود را می‌یابند.
سخن پایانی
در این مقاله مهم‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در ایران را معرفی کردیم و به اختصار نقاط ضعف و قوت هر کدام را برشمردیم. صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان گزینه‌ای تخصصی در هر حوزه سرمایه‌گذاری معرفی شد، که به عنوان روشی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مطرح است.
اگر نیاز به مشاوره در هر یک از این حوزه‌ها داشتید، مجموعه فردانامه با مشاوران خود که تجاربی در تمام حوزه‌های یاد شده دارند آماده پاسخ‌گویی به شماست.
