سعید طبرسی هنگامی که در نمودارهای قیمت سهام با دو گزینه نمودار در حالت «تعدیل شده» و «تعدیل نشده» مواجه می‌شویم، باید ابتدا شناخت کاملی از هر یک از این دو حالت داشته باشیم. هر کدام از زاویه‌ای سابقه قیمتی سهام را بررسی می‌کنند.
به جز معاملات روزانه که باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام می‌شود، دو رخداد ادواری به نام افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی هم باعث کاهش قیمت سهام می‌شوند. با این تفاوت که در مورد افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی در واقع ارزش دارایی سهامداران تغییری نمی‌کند اما قیمت سهم کاهش یافته است. اصطلاحا می‌گویند یک گپ قیمت (Price Gap) اتفاق افتاده بدون آنکه ارزش سهام پایین آمده باشد. عدم توجه به این نکته می‌تواند قضاوت خطا در مورد تغییرات قیمت ایجاد کند. پس راه‌حل چیست؟
در این موارد قیمت سهام را تعدیل می‌کنند که در ادامه آن را توضیح می‌دهیم.
اثر افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی بر قیمت سهم
به طور سالانه و در مجمع عمومی عادی شرکت، میزان سود نقدی تقسیمی تصویب می‌شود. پس از مجمع، همان میزان سود تقسیمی مصوب، از قیمت سهم کاهش یافته و به حساب سهامداران واریز می‌گردد.
همچنین در مجامع عمومی فوق‌العاده شرکت، موضوع افزایش سرمایه تصویب می‌شود که می‌تواند به روش‌های مختلفی مانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها، سود انباشته یا آورده نقدی باشد. پس از این اتفاق قیمت سهم به نسبت افزایش سرمایه کاهش یافته و تعداد سهم‌های موجود در پورتفوی سهامداران به نسبت افزایش سرمایه، افزایش می‌یابد.
ضمنا در افزایش سرمایه به روش آورده نقدی، علاوه بر کاهش قیمت هنگام افزایش سرمایه، حق تقدمی که به سهامداران تعلق گرفته نیز در تغییر قیمت سهم لحاظ می‌شود. درباره انواع روش‌های افزایش سرمایه و تفاوت آنها در مقاله افزایش سرمایه چیست بررسی کاملی انجام شده است.
تعدیل قیمت سهم
با توجه به توضیحات فوق، مشخص می‌شود که در هر دو رویداد – چه تقسیم سود نقدی و چه افزایش سرمایه – ارزش دارایی سهامداران ثابت مانده اما قیمت سهم کاهش یافته است. برای جبران این تفاوت یا اصطلاحا گپ قیمتی، قیمت سهام قبل از تغییرات مجمع را تعدیل می‌کنند و در نتیجه فاصله ایجاد شده در قیمت سهام پوشش داده می‌شود.
فرمول تعدیل قیمت سهام به شرح زیر است که در آن، اثر همه عوامل تغییر قیمت سهام پس از مجامع پوشش داده می‌شود.
فرمول تعدیل قیمت سهام
Pₜ : قیمت سهم در زمان بازگشایی پس از مجمع
P1 : قیمت سهم پیش از مجمع
D : سود نقدی تقسیم شده در مجمع عمومی عادی
a : درصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
b : درصد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
c : درصد افزایش سرمایه از محل سود انباشته
فرمول فوق برای محاسبه قیمت تئوریک سهم پس از افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی به‌کار می‌رود. هرچند که در روز بازگشایی، با توجه به روند بازار ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از این قیمت نیز معامله شود. با محاسبات این فرمول، نسبت ارزش سهام پس از تغییرات مجمع به ارزش سهام قبل از مجمع به دست آمده و این نسبت در تمام قیمت‌های تاریخی سهم قبل از مجمع، ضرب می‌شود.
کاربرد تعدیل قیمت
تعدیل قیمت، ارزیابی و تحلیل سهام مختلف را آسان می‌کند. از آنجا که اولا روند حرکت را سهم فارغ از افزایش سرمایه و تقسیم سود به شکل معنادارتر نشان می‌دهد، و ثانیا امکان مقایسه سهام شرکت‌های مختلف را به ما می‌دهد.
در بیشتر نمودارهای قیمت سهام، گزینه‌ای هست که نمودار را در دو حالت «تعدیل شده» و «تعدیل نشده» عرضه می‌کند. با انتخاب حالت تعدیل نشده، می‌توان قیمت‌های تاریخی قبل از کلیه مجامع شرکت را مقایسه کرد. گپ‌های قیمتی در این حالت قابل مشاهده است. در حالت تعدیل شده، همان‌طور که توضیح آن داده شد قیمت‌های قبل از هر مجمع تعدیل شده به نحوی که گپ‌های قیمتی پوشانده شده است.
شایان ذکر است که در تحلیل تکنیکال و پیش‌بینی روند آتی سهم کاربرد کاملا غلبه دارد، در حالی که از نمودار تعدیل نشده بیشتر برای دانستن قیمت‌های تاریخی و اثر روانی آن بر معامله‌گران استفاده می‌شود. تصویر زیر یک نمونه گپ قیمتی را در حالت نمودار تعدیل نشده نشان می‌دهد.
کاربرد تعدیل قیمت
جمع‌بندی
پس از برگزاری مجامع عمومی عادی و فوق‌العاده که معمولا به ترتیب با تقسیم سود نقدی و افزایش سرمایه همراه است، قیمت سهام متناسب با این عملیات کاهش می‌یابد.
از آنجا که این کاهش قیمت باعث تغییری در ارزش سهام سهامداران نمی‌شود، باید به روشی این فاصله قیمتی پوشانده شود. به این منظور از تعدیل قیمت سهام استفاده می‌شود که فرمول جامع آن نیز بیان گردید.
در نمودارهای قیمت، سابقه قیمتی سهم معمولا در هر دو حالت تعدیل شده و تعدیل نشده به مخاطبان ارائه می‌شود. هر کدام از این دو حالت کاربردهایی دارند اما برای تحلیل تکنیکال عمدتا از نمودار تعدیل شده استفاده می‌شود.
شما میتوانید در کلاس تحلیل بنیادی با تمرکز بر مدلسازی مالی شرکت کنید و این مقاله را بهتر درک کنید.
