زهرا جباری یک کندل یا شمع تصویری از پیاده سازی اطلاعات مربوط به حرکت قیمت یک دارایی است. نمودارهای شمعی یکی از معروف ترین مولفه های تحلیل تکنیکال محسوب میشود که به معامله گران در تفسیر سریعتر اطلاعات قیمت کمک می کند و امکان پیش بینی حرکات آتی قیمت را تنها با استفاده از تعداد محدودی کندل قیمتی فراهم میکند.
نمودارهای شمعی اولین بار در ژاپن و بیش از صد سال گذشته مورد استفاده قرار گرفت و قبل از اینکه در غرب استفاده از نمودارهای میله ای و نقطه ای گسترش یابد.
نمودارهای شمعی روزانه یک سهم قیمت گشایش، بالاترین و پایین ترین و قیمت پایانی سهم را در طول یک روز معاملاتی نمایش میدهند. به قسمت پهنا یا مربع مستطیل آن بدنه واقعی کندل گویند که ارتباط بین قیمت گشایش و پایانی یک روز معاملاتی را نشان میدهد.
زمانیکه بدنه واقعی سفید یا سبز باشد به معنی بالاتر بودن قیمت پایانی از قیمت بازگشایی است که به آن کندل صعودی می گویند. و برعکس درصورتی که کندل قرمز یا مشکی رنگ باشد به معنی پایین تر بودن قیمت پایانی از قیمت گشایش است.
خطوط عمودی لاغر یا همان سایه ی بالا و پایین بدنهی واقعی نمایانگر بالاترین و پایین ترین قیمت در طول یک جلسه ی معاملاتی است. درشکل1 نمونه ای از یک کندل با بدنه سبز و قرمز و سایه های بالا و پایین نمایش داده شده است.
شکل 1
تعداد بیشماری الگوهای شمعی وجود دارند که فرصت های بازار را نمایش میدهند. تعدادی از آنها تعادل بین خریدار و فروشنده و ادامه ی روند قبلی را نشان میدهند و تعدادی دیگر برگشت بازار را به نمایش میکشند. الگوهای شمعی به سه دسته الگوهای ادامه دهنده ، الگوهای برگشتی صعودی، الگوهای برگشتی نزولی تقسیم میشوند.
الگوهای شمعی صعودی
الگوهای صعودی معمولا بعد از یک بازار ریزشی شکل میگیرند و سیگنال برگشت حرکت قیمتی را میدهند. این الگوها به عنوان یک اندیکاتور برای معامله گران عمل میکنند که توجه به آن فرصتی را برای باز کردن موقعیت خرید و کسب سود فراهم میکند.
الگوی چکش (hammer)
الگوی شمعی چکش از بدنهی کوتاه و سایه ی پایینی بلند تشکیل شده که در انتهای روند نزولی ظاهر میشود. یک چکش نشانگر فشار فروش در طول یک روز معاملاتی است که در نهایت با خرید قوی قیمت را مجدد به بالا میراند. رنگ بدنه میتواند متغیر باشد اما بدنه ی سبز رنگ بازار صعودی قویتری را نسبت به قرمز نمایش میدهد. طول سایه باید حداقل دو برابر بدنه باشد. در شکل زیر کندل برگشتی چکش نمایش داده شده است.
شکل 2
اگر روز بعد نیز یک کندل صعودی تشکیل شود معامله گران میتوانند یک موقعیت خرید با حد ضرر پایینترین قیمت چکش باز کنند.
چکش معکوس نیز همانند چکش یک الگوی برگشتی صعودی است با این تفاوت که سایه بالایی بلند و سایه پایینی کوتاهی دارد.
الگوی اینگالفینگ صعودی (bullish engulfing)
این الگو از دو کندل یا شمع تشکیل شده است. کندل اول دارای بدنه ی کوتاه قرمز است که کاملا با کندل سبز بزرگتر بعدی پوشش داده میشود. با اینکه قیمت در روز دوم پایین تر از روز اول بازگشایی میشود بازار صعودی قیمت را رو به بالا هدایت میکند و یک کندل سبز با بدنه بلند میسازد. در صورتیکه روز بعد یک کندل صعودی دیگر ظاهر شود معامله گران میتوانند یک موقعیت خرید با رعایت حد ضرر پایین ترین قیمت کندل دوم اتخاذ کنند. در شکل زیر یک مثال از الگوی شمعی اینگلفینگ نمایش داده شده است.
شکل 3
الگوی خط پیرسینگ (piercing line)
این الگو نیز یک الگوی دو کندلی است که از یک کندل قرمز بلند و به دنبال آن یک کندل سبز بلند تشکیل شده است. معمولا یک گپ قابل توجهی بین قیمت پایانی اولین کندل و قیمت گشایش کندل سبز رنگ دومی وجود دارد و قدرت بالای خریدار در روز دوم قیمت را به بالای خط میانی کندل اول می رساند. به عبارتی یکی از شروط تحقق الگوی پیرسینگ این است که قیمت پایانی باید بالاتر از نصف بدنه ی کندل اول قرار گیرد.
شکل4
الگوی ستاره صبح (morning star)
ستاره ی صبح یک الگوی چندگانه ی شمعی محسوب میشود که بعد از یک روند نزولی شکل میگیرد. این الگو از سه شمع تشکیل شده که اولین شمع یک کندل قرمز رنگ، دومی کندل دوجی و سومی کندل صعودی می باشد. اولین کندل در واقع ادامه ی ریزش قبلی را نشان میدهد و دومی نمایانگر دودلی و تردید بازار و سومی پیغام برگشت صعود بازار می باشد.
همانطور که در شکل 5 مشهود است دومین کندل باید به طور کامل بیرون از بدنه ی اولین و سومین کندل باشد. معامله گران میتوانند یک موقعیت خرید در روز بعد از شکل گیری سومین کندل باز کنند به شرطی که یک کندل سبز رنگ در آن روز تشکیل شود.
شکل 5
الگوی سه سرباز سفید (three white soldiers)
این الگو نیز یک الگوی شمعی چندگانه است که بعد از یک ریزش شکل میگیرد. نمودارهای کندل از سه بدنه ی بلند صعودی و با سایه های کوتاه تشکیل شده اند و قیمت گشایش هر کندل در طول بدنهی کندل قبل قرار میگیرد. این الگو یک سیگنال خیلی قوی بعد از ریزش محسوب میشود و پیشرفت مداوم از قدرت خریدار را به نمایش میکشد.
شکل 6
الگوی ماربوزو سفید ( white marubozu)
این الگو یک الگوی شمعی است که بعد از یک ریزش شکل میگیرد. این کندل از یک بدنه ی بلند صعودی بدون سایه بالایی و پایینی تشکیل شده که بیانگر فشار خرید قدرتمند است تا جایی که میتواند بازار را تبدیل به یک بازار گاوی کند.
شکل 7
الگوی کف قیچی(tweezer bottom)
الگوی شمعی کف توییزر یک الگوی شمعی برگشتی صعودی محسوب میشود که در انتهای روند ریزشی شکل میگیرد. این الگو شامل دو کندل است که اولی قرمز و دومی سبز است و هر دوی آنها تقریباً کف یکسانی را می سازند. زمانی الگوی کف قیچی تشکیل می شود که روند قبلی نزولی است. در شکل 8 نمونه این الگو مشهود است.
شکل 8
الگوی روی خط گردن ( on-neck pattern)
این الگو پس از یک روند ریزشی شکل می گیرد زمانیکه یک کندل نزولی با بدنه ی واقعی بلند درکنار یک کندل صعودی با بدنه ی کوچکتر قرار میگیرد که با اختلاف زیاد قیمت از کندل اولی بازگشایی میشود اما در نزدیکی قیمت پایانی کندل قبلی بسته می شود. الگو یک خط گردن مشترک دارد چون قیمت های پایانی هر دو کندل تقریبا یکی است.
شکل9
الگوهای شمعی نزولی
الگوهای شمعی نزولی معمولاً پس از یک روند صعودی شکل میگیرند و سیگنال ایجاد یک نقطه ی مقاومتی را می دهند. بدبینی زیاد در مورد برگشت قیمت بازار اغلب باعث می شود معامله گران موقعیت خرید خود را ببندند و برای کسب سود از ریزش قیمت ها موقعیت فروش باز کنند.
مرد به دار آویخته (hanging man)
این الگو مشابه یک چکش است. با این تفاوت که این کندل در انتهای روند صعودی شکل میگیرد. الگوی مرد به دار آویخته به فشار فروش ناگهانی و ارزان در طول روز اشاره میکند که با قدرت خریداران قیمت مجدد افزایش می یابد. فروش ناگهانی زیاد و ارزان اغلب به عنوان نشانه ی از دست رفتن کنترل و قدرت خریداران و برگشت روند است.
شکل 10
الگوی تیراندازی ستاره (shooting star)
شکل این الگو شبیه به چکش معکوس است اما در یک روند صعودی شکل گرفته که بدنه کوتاه تر و سایه بالایی بلندی دارد. سایه بالایی حداقل باید دو برابر بدنه واقعی باشد.
شکل 11
اینگلفینگ نزولی ( bearish engulfing)
این الگو در انتهای یک روند صعودی شکل میگیرد. اولین کندل یک بدنه ی سبز کوتاه دارد که با کندل بلند بعدی هم پوشانی دارد.
این الگو به معنی یک قله یا شیب آرام حرکت قیمت و علامت یک بازار ریزشی است.
شکل12
ستارهی غروب (the evening star)
این الگو یک الگوی چند شمعی است که پس از یک روند صعودی شکل میگیرد. این الگو از سه شمع تشکیل شده که اولی کندل صعودی یا سبز رنگ است، دومی یک کندل دوجی و سومی یک کندل نزولی است.
کندل اول ادامه ی روند صعودی، دومین کندل کندل دوجی است که بیانگر تردید در بازار و سومی یک کندل نزولی است که حکایت از برگشت و ریزش زودهنگام بازار میکند. دومین کندل باید به طور کامل خارج از بدنه ی اولین و سومین کندل باشد.
شکل 13
در صورتیکه روز بعد نیز یک کندل نزولی شکل گیرد معامله گران میتوانند یک موقعیت خرید وارد کنند و میتوانند یک حد ضرر در بالاترین قیمت کندل دوم قرار دهند.
سه کلاغ سیاه ( three black crows)
این الگو یک الگوی چندگانه است که پس از یک روند صعودی شکل میگیرد و منتج به برگشت بازار می شود.
این الگو از سه کندل با بدنه ی بلند و بدون سایه بلند تشکیل شده است و قیمت گشایش هر کندل در میانه ی بدنهی کندل قبلی قرار میگیرد. معامله گران ظهور این الگو را شروع یک روند نزولی میدانند که فروشندگان از خریداران طی سه روز متوالی سبقت میگیرند.
شکل 14
پوشش ابر سیاه ( dark cloud cover)
یک الگوی برگشتی نزولی محسوب میشود که با تشکیل یک ابر سیاه بالای کندل مثبت روز قبل ظاهر میشود. این الگو از دو کندل تشکیل میشود و کندل دوم به رنگ قرمز است که بالای کندل سبزرنگ بازگشایی میشود و زیر نقطه ی میانی بسته میشود.
هرچه سایه های کندل کوتاه باشند به معنی قطعی بودن روند نزولی است.
شکل 15
الگوی ماربوز سیاه (black marbuz)
این الگو یک الگوی تک شمعی است که پس از یک روند صعودی شکل میگیرد. این نمودار شمعی شامل یک بدنه ی بلند بدون سایه بالایی و پایینی است که نشان میدهد خرس ها در حال وارد کردن فشار فروش و برگرداندن بازار به روند نزولی هستند. خریداران همواره باید آگاه باشند که اقدام به بستن موقعیت خرید خود کنند.
شکل 16
الگوهای شمعی ادامه دهنده
اگر یک الگوی شمعی تغییری در جهت بازار ایجاد نکند به عنوان یک الگوی ادامه دهنده شناخته می شود. به عبارتی با ظهور این الگو حالتی از استراحت، تردید و یا حرکت خنثی در قیمت اتفاق می افتد.
کندل دوجی (doji)
کندل دوجی زمانیکه قیمت بازگشایی و پایانی تقریباً در یک سطح قرار می گیرند تشکیل می شود این کندل به علامت به علاوه یا خط متقاطع شباهت دارد. به عبارت دیگر از مشخصات بارز کندل دوجی بدنه ی کوتاه با سایه هایی با ارتفاع های متفاوت است.
الگوی دوجی به معنی جدال بین خریداران و فروشندگان است که برای هیچکدام از طرفین سودآور نیست. کندل دوجی به تنهایی سیگنال خنثی میدهد اما در صورت ظهور به شکل ستاره ی صبح یا ستاره ی غروب میتواند به عنوان الگوی برگشتی عمل کند.
شکل 17
نوک ماهیگیری ( spinning top)
این الگو از دو کندل با بدنهی کوتاه و سایه های با طول های برابر تشکیل شده است. این الگو تردید در بازار و در نتیجه عدم تغییرات معنادار قیمت را نمایش میدهد و اغلب ظهور آن به عنوان یک دوره ی تثبیت یا استراحت برای شروع یک روند ریزشی و افزایشی مهم است.
شکل 18
الگوی سه متد ریزشی (falling three methods)
این الگو برای پیشبینی ادامه ی روند جاری مورد استفاده قرار میگیرد. این الگو از یک کندل با بدنه ی بلند قرمز رنگ تشکیل شده که به دنبال آن سه کندل با بدنه سبز رنگ و یک کندل با بدنه ی بلند قرمز رنگ ظاهر میشود.
این نشان میدهد که خریداران قدرت کافی برای برگرداندن روند از نزولی به صعودی ندارند.
شکل 19
الگوی سه متد افزایشی (rising three methods)
این الگو از سه کندل قرمز رنگ با بدنهی کوتاه و بین دو کندل سبز رنگ تشکیل شده است. کندل ها نشان میدهند با وجود اینکه فشار فروش چند روزه در بازار اعمال میشود اما خریداران کنترل بازار را به دست میگیرند و مجدد بازار در روند صعودی خود قرار میگیرد.
شکل 20
سخن آخر
در این مقاله از بلاگ فردانامه تلاش کردیم الگوی شمعی را توضیح دهیم و انواع الگوهای شمعی صعودی و شمعی نزولی را شرح دهیم اگر به مباحث تکنیکال علاقمند هستید توصیه می کنیم به بخش آموزش تحلیل تکنیکال مراجعه فرمایید..
