سعید طبرسی ممکن است افرادی به هر علت، مثلا دادن وعده کسب سود، اطلاعات حساب بورسی شما را درخواست کنند. آیا با داشتن این اطلاعات امکان کلاهبرداری و سوءاستفاده از شما را دارند و اگر دارند، چگونه؟ در این مطلب از فردانامه این موضوع را بررسی می‌کنیم.
کد بورسی و تفاوت آن با کد آنلاین
کد بورسی یک شناسه پنج رقمی منحصر به فرد است که برای هر شخص حقوقی یا حقیقی که قصد معامله کردن در بازار بورس را دارد، صادر می‌شود. این کد پس از ثبت نام در سامانه سجام، دریافت کد پیگیری و سپس احراز هویت، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه صادر می‌شود.
معمولا یک مرحله بعد از سجام، افراد به منظور شروع معامله‌گری در یکی از کارگزاری‌ها ثبت نام می‌کنند. در این مرحله کد آنلاین توسط همان کارگزاری ایجاد می‌شود و در اختیار فرد قرار می‌گیرد. به کد آنلاین، کد معاملاتی نیز گفته می‌شود. در واقع، کد آنلاین به همراه یک رمز عبور که می‌تواند ثابت (ایستا) یا یک‌بار مصرف (پیامکی) باشد، راه ورود شما به صفحه معاملات شخصی‌تان و انجام معامله است.
تفاوت کد بورسی و کد آنلاین، شبیه به تفاوت کد ملی و شماره حساب بانکی است. هر شخص تنها یک کد ملی منحصر به فرد دارد اما می‌تواند در بانک‌های مختلف حساب باز کند و در هر بانک، یک شماره حساب متفاوت داشته باشد. در اینجا شما با داشتن یک کد بورسی، می‌توانید در کارگزاری‌های مختلف حساب باز کنید و کد آنلاین در هر یک از آنها متفاوت با دیگری خواهد بود.
آیا امکان کلاهبرداری از طریق کد بورسی/ کد آنلاین وجود دارد؟
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه که پیامک‌های خود را با سرشماره Pishgiri به سیم‌کارت شهروندان می‌فرستد، در فروردین 1400 این پیام را برای همه پیامک کرد: «فعالان محترم بازار بورس! به هیچ عنوان کد بورسی خود را در اختیار دیگران قرار ندهید. مسئولیت هرگونه سوء استفاده از کد بورسی به عهده دارنده کد است.» حالا می‌خواهیم راه‌های احتمالی این سوء استفاده را بررسی کنیم.
واقعیت این است که با کد بورسی به تنهایی، امکان دسترسی به صفحه شخصی افراد یا استفاده از خدمات خاصی وجود ندارد. آنچه این دسترسی‌ها را برای دیگران ممکن می‌کند، کد آنلاین کارگزاری به همراه رمز عبور است.
در صفحه حساب کاربری شما، اطلاعات آن حساب بانکی وجود دارد که در ثبت نام سجام وارد کرده‌اید. این شماره حساب فقط با ویرایش اطلاعات سجام قابل تغییر است بنابراین اشخاص دیگر با داشتن کد آنلاین و رمز شما امکان برداشت یا واریز وجه ندارند که نکته مثبتی است، اما امکان هرگونه معامله و خرید و فروش را دارند.
معاملات با تحلیل غلط
فردی که دسترسی به صفحه شما را پیدا کرده، در صورت نداشتن تخصص ممکن است با انجام خرید سهام و اوراقی که ارزش بنیادی ندارد، یا فروش سهام خوب در زمان غلط منجر به تحمیل ضرر مالی به شما شوند. هرچه سرمایه موجود در حساب شما بیشتر باشد، ضرر سنگین‌تر خواهد بود. بهترین راه برای کسب سود اگر خود وقت و تخصص کافی برای شناخت سهام مناسب را ندارید، عقد قرارداد با سبدگردان‌های مجاز است، نه اعتماد به افرادی که اطمینانی از میزان تخصص و صلاحیت آنها وجود ندارد.
معامله در راستای منافع شخصی
بعضا دیده شده افرادی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند، سهامی را که ارزش چندانی ندارد با روش‌های سفته‌بازانه رشد می‌دهند و هر زمان که به سود مورد نظر خود رسیدند، به طور ناگهانی آن را در حجم زیاد می‌فروشند و موجب زیان دیگران می‌شوند. اصطلاحات بازی سهام «سفته‌بازانه»، «پروژه‌ای» و نهایتا «خالی کردن» آن که باعث غافل‌گیری دیگران می‌شود، اشاره به این‌گونه فعالیت‌ها دارد.
حال اگر این افراد دسترسی به کدهای آنلاین دیگران داشته باشند، در زمان خالی کردن سهم می‌توانند فروش را به این افراد انجام دهند. در واقع معامله را به سود خود و به زیان شما انجام دهند. این ریسکی است که با دادن کد معاملاتی به دیگران، امکان آن وجود دارد و باید در نظر گرفت.
دسترسی به اطلاعات شما
در صفحه حساب شما، پورتفوی شما شامل انواع سهام، صندوق‌ها و اوراق معاملاتی وجود دارد. همچنین سابقه تمام معاملات شما شامل خرید و فروش با یک جستجوی ساده قابل دسترسی است. آیا شما فیش حقوقی خود، یا اطلاعات حساب بانکی شامل موجودی و تمام تراکنش‌ها را در اختیار دیگران قرار می‌دهید؟ اینها اطلاعات شخصی است و معمولا افراد دوست ندارند که دیگران از جزییات فعالیت‌های اقتصادی آنها با خبر باشند.
جمع‌بندی و سخن پایانی
گفتیم که کد بورسی، مشابه کد ملی برای هر شخص منحصر به فرد است اما کد آنلاین (کد معاملاتی) مانند شماره حساب بانکی است که در بانک‌های مختلف تفاوت دارد. کد آنلاین به همراه رمز عبور، کلید ورود شما به صفحه معاملاتی خودتان و دسترسی به پورتفوی شخصی و سابقه معاملاتی است.
با ارائه کد آنلاین و رمز عبور به دیگری، هرچند اختیار واریز و برداشت پول کماکان با خودتان است اما کنترل معاملات خود را به او واگذار کرده‌اید. در واقع امکان سوء استفاده احتمالی یا تحمیل زیان ناخواسته با کد آنلاین وجود دارد.
علاوه بر آنکه ارائه مرجع قانونی ارائه اطلاعات حساب معاملاتی را به دیگران نهی کرده و مسئولیت عواقبش را بر عهده دارنده حساب می‌داند، عقل سلیم نیز حکم می‌کند در صورت تمایل به کسب سود، به جای اعتماد به افرادی که سابقه و تخصص آنها در بازار سرمایه مشخص نیست، با سبدگردان‌های دارای مجوز طرف حساب شویم. در مطلب سبدگردانی چیست در مورد این خدمات توضیح کامل داده شده است.
