یوسف تقی زاده نکول در قرادادهای آپشن
جذابیت‌های موجود در بازار اختیار معامله بر هیچ کس پوشیده نیست. بنابراین اگر شما هم قصد فعالیت در این بازار جذاب را دارید کافی است از طریق کارگزاری‌هایی که امکان صدور کد معاملاتی برای ورود به بازار اختیار معامله را دارند را دریافت کنید و سپس بعد از گذراندن آموزش‌های کافی بتوانید به معامله‌گری در بازار آپشن بپردازید. اما نکته بسیاری مهمی که وجود دارد و فردانامه روی آن تاکید بسیاری دارد این است که بدون آگاهی از قوانین کامل یک بازار هیچوقت به فعالیت در آن نپردازید. زیرا عدم تسلط به این قوانین می‌توانید در مواقعی سبب ورود زیان‌های سنگینی به شما به عنوان یک معامله‌گر شود.
در این مقاله از فردانامه قصد داریم پیرامون نکول در قراردادهای آپشن بپردازیم. مفهوم آن را بررسی کنیم و جزئیاتی که پیرامون این مساله متوجه معامله‌گر خواهد شد را بررسی کنیم.
نکول چیست؟
واژه نکول به زبان ساده به این معنی است که یکی از طرفین قرارداد تعهدات خود را به صورت کامل به جا نیاورده است و به عبارتی از انجام تعهدات خود شانه خالی کرده است. بنابراین در هنگام وارد شدن به بازار معاملات اختیار معامله باید به موارد مهمی از جمله نوع اختیار معامله، قیمت اعمال، پرمیوم معاملات یا قیمت اختیار توجه کنید، زیرا هر کدام از این‌ها می‌تواند تعهدی برای شما ایجاد کند. برای اینکه معنی نکول را به خوبی متوجه شوید به ارائه تعریفی مختصر از انواع اختیار بسنده خواهیم کرد و در هر کدام به این مساله که در چه شرایطی متعهد خواهید شد و امکان نکول وجود دارد را نیز مطرح خواهیم کرد.
اختیار خرید
در اختیار خرید، خریدار این نوع اختیار حق اختیار اعمال قرارداد خرید یک دارایی پایه مشخص در یک قیمت مشخص و در یک زمان مشخص را خریداری می‌کند.
فرض کنید سهام خودرو در بازار اختیار معامله ارائه شده است. قراردادی با سر رسید مثلا خرداد 1402 و با قیمت 360 تومان ارائه گردیده است. حال اگر شخصی خریدار این اختیار باشد و قصد خرید چنین قراردادی را داشته باشد با توجه به وضعیت بازار حق اختیار یا پرمیوم معاملاتی را پرداخت می‌کند و اختیار قراردادی با مشخصات فوق‌الذکر را خریداری می‌کند. در مقابل فروشنده اختیار ندارد و ملزم به اعمال قرارداد و ایفای تعهد خود در مقابل خریدار است. اگر فروشنده از ایفای تعهد خود سر باز بزند به اصطلاح نکول کرده است و این اقدام مشتمل بر جریمه خواهد بود.
اختیار فروش
در این نوع اختیار هم خریدار اختیار فروش این اختیار را می‌خرد که در تاریخ مشخص و در قیمت مشخص یک دارایی پایه مشخص را به فروشنده این اختیار بفروشد. در نظر بگیرید که همان قرارداد ارائه شده در مثال اختیار خرید برای اختیار فروش نیز مطرح شود. در این حالت خریدار اختیار خرید با پرداخت یک پرمیوم اختیار دارد که در تاریخ سر رسید سهام با قیمت مذکور را به فروشنده بفروشد.
برای مثال اگر در تاریخ سررسید قیمت سهام در بازار آزاد به 300 تومان برسد در این‌صورت خریدار اختیار فروش سهم را به قیمت 360 تومان اعمال می‌کند و معادل با 60 تومان سود می‌کند (البته مبلغ پرداختی برای پرمیوم باید از این عدد کسر شود) و اگر قیمت سهم در بازار آزاد نیز به 400 تومان رسیده باشد در این‌صورت به اعمال قرارداد نمی‌پردازد زیرا در بازار آزاد می‌تواند با قیمت بیشتری به فروش قرارداد خود بپردازد. در این حالت اگر خریدار اختیار فروش بخواهد قرارداد خود را اعمال کند و طرف مقابل حاضر به پرداخت مبلغ نشود باز نکول کرده است و باید مطابق با قوانین با وی برخورد شود.
فرآیند تحویل در قراردادهای اختیار معامله
فرآیند تحویل در قراردادهای اختیار معامله در بازار ایران به شکل اروپایی است. بعد از اتمام فرصت اعمال قرارداد و انجام تعهدات مذکور از جانب خریدار که قصد دارد قرارداد خود را اعمال کند بورس جمع‌بندی خود را به شکل کامل ارائه می‌دهد و به فروشندگانی که باید تعهدات خود را عملی کرده و حجم دارایی پایه را با توجه به حجم اعمال شده ابلاغ می‌کند. حال در این وضعیت چند حالت ایجاد می‌شود که به بررسی آنها می‌پردازیم.
حالت اول:
کلیه فروشندگان دارایی پایه خود را به‌درستی تحویل داده‌اند در این‌صورت خریدارانی که مبالغ و کارمزدها را پرداخت نکرده‌اند حق اعمال آنها باطل می‌شود و باقی تعهدات به انجام می‌رسد و هیچ مساله بازی باقی نمی‌ماند.
حالت دوم:
تعدادی از فروشندگان از انجام تعهدات خود نکول کرده و آن را به جا نیاورده‌اند که خود این وضعیت که مورد بحث ما در این مقاله از فردانامه می‌باشد، به سه حالت تقسیم می‌شود.
1.تعداد نکول فروشندگان برابر با تعداد خریداران باشد. در اینجا منظور از خریدار افرادی هستند که تمام هزینه‌ها و کارمزدها را به مقدار صحیح و درست پرداخت کرده‌اند. حال به دلیل برابری فروشندگان در برابر خریداران قرار می‌گیرند و فروشنده ملزم است درصدی از ارزش قرارداد را به همراه ما به تفاوت قیمت اعمال وقیمت دارایی نقدی در اختیار خریداران قرار دهد.
2.تعداد نکول فروشندگان بیشتر از تعداد خریداران باشد. البته موضوع مهم دیگر این است که منظور از خریداران افرادی هستند که تمایل به تحویل نقدی دارند. حال اگر تعداد فروشندگانی که نکول کرده‌اند بیشتر از تعداد خریداران تمایل به تسویه نقدی باشد به این شکل رفتار می‌شود که خریدارانی که تمایل به تحویل فیزیکی دارند تحویل شده و موقعیت بسته می‌شود در مورد شخص خریدار فروشندگان باید درصدی از ارزش قرارداد را به اضافه مابه‌تفاوت قیمت اعمال با قیمت دارایی پایه می‌باشند.
3.تعداد نکول فروشندگان کمتر از تعداد خریداران باشد. در این حالت به تعداد فروشندگان نکول کرده خریدار متقاضی تسویه نقدی در برابر آنها قرار می‌گیرد تا تسویه نقدی انجام شود. سپس به نفرات باقیمانده مهلتی داده می‌شد که ارزش قرارداد خود و کارمزدها را واریز کنند حال فقط تعدادی که واریز کرده‌اند در مقابل فروشندگان به منظور تحویل دارایی قرار می‌گیرند.
جریمه نکول
زمانی که فروشنده در انجام تعهدات خود نکول کرده باشد بنابراین جریمه‌ای را علاوه بر تعهدات خود باید پرداخت کند. مقدار جریمه به این شکل محاسبه می‌شود
تعداد قرارداد نکول شده × قیمت اعمال × تعداد قرارداد × 0.01
بنابراین این مبلغ به‌عنوان جریمه نکول اعمال می‌شود و همچنین برای قراردادهای نکول شده نیز کارمزدی برابر با 0.0005 برابر ارزش قرارداد کارمزد اعمال خواهد شد.
کلام آخر
بازار اختیار معامله بازاری بسیار جذاب است و توصیه می‌شود همواره افراد با داشتن اطلاعات کاملا دقیق از قوانین وارد این بازار بشوند. نکول همواره ریسک‌هایی را نیز به سرمایه‌گذاران اعمال می‌کند که در بخش مدیریت ریسک باید در نظر گرفته شود. اختیار معامله نوعی از ابزار مشتقه است که در بازار ایران نیز هر روز در حال رشد می‌باشد و این را از ارزش معاملات فزونی یافته در طی ماه‌های گذشته متوجه شد. در این مقاله از فردانامه پیرامون نکول در قراردادهای آپشن صحبت شد لطفا اگر مطلبی وجود دارد که به آن اشاره نشده است آن را با ما در میان بگذارید.
