محمد مرشد صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از صندوق هایست که مورد توجه عموم قرار گرفته و در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم زمانی که صحبت از سرمایه گذاری می‌شود، بهتر است بسیار مراقب باشید و دقیق عمل کنید. سرمایه گذاری در بازاری که از آن اطلاعات کامل و جامعی ندارید، می‌تواند سرمایه شما را به باد دهد و ذهنیت شما را نسبت به سرمایه گذاری در بازارهای مالی نیز خراب کند؛ به عبارتی دیگر، تجربه نشان داده است که در صورتی که در یک بازار مالی شکست بخورید، از بقیه بازارهای مالی نیز می‌هراسید و دیگر نمی‌توانید با دیدی واقع‌گرایانه و با ذهنی منطقی، ریسک و ریوارد حضور در بازارهای مالی را بررسی کنید و به گونه ذهنیت فرد شکست خورده در شما ایجاد می‌شود.
برای سرمایه گذاری در بورس نیز مانند تمامی بازارهای مالی دیگر، باید از این بازار اطلاعات کامل و جامع داشته باشید، نوع معاملات و جنس چیزی که در این بازار معامله می‌شود را بدانید، از ریسک‌ها و ریواردهای این بازار مالی با خبر باشید، بتوانید روندها را پیش بینی کنید، ابزارهای تحلیل فاندامنتال و تکنیکال را بشناسید و بر کار بر آن‌ها تسلط کافی داشته باشید تا بتوانید گلیم خود را از این بازار بیرون کشیده و بر سرمایه‌تان بیفزایید.
بسیاری از افراد، ممکن است به دلیل مشغله‌های روزمره و یا دلایل دیگر، تمایل به حضور فعالانه در بورس را نداشته باشند ولی همچنان عطش سرمایه گذاری در آن‌ها وجود داشته باشد؛ به هر حال، پول را نباید بگذارید راکد بماند، بهتر است با آن سرمایه گذاری کنید چرا که ارزش پول طی زمان پایین‌تر می‌آید. بسیاری از افراد به دلیل مشغله‌های کاری، نمی‌توانند به صورت فعالانه در بازارهای مالی حضور داشته باشند ولی از این مسئله نیز آگاه هستند که برای حفظ ارزش پولشان و همچنین دست یابی به پول بیشتر از طریق سرمایه‌ای که در اختیار دارند، باید آن را در یکی از بازارهای مالی سرمایه گذاری کنند.
برای این افراد، بهترین گزینه، صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت (Fixed Income) می‌باشد. سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، یکی از کم ریسک ترین انواع سرمایه گذاری در بازارهای مالی محسوب می‌شود. این صندوق ها یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک هستند که با تنظیم سودی ثابت (کمی بیشتر از سود بانکی) به افرادی که تمایل دارند با ریسک کم سرمایه گذاری کنند، خدمات ارائه می‌دهند.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت چگونه کار می‌کنند؟
به عبارتی ساده، این صندوق ها، پولی را که از مردم برای سرمایه گذاری جمع آوری می‌کنند را در اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، اوراق بدهی دولتی و سایر اوراق ارزشمند کم ریسک که در بازارهای مالی قابل معامله هستند، سرمایه گذاری می‌کنند و هر ماه، سودی کمی بیشتر از سود بانکی عرف (با احتساب P/e عرف) کشور، به سرمایه سرمایه گذاران، با افزایش قیمت هر واحد این صندوق های سرمایه گذاری و یا تقسیم سود به صورت ماهانه، اضافه می‌کنند.
برای مثال اگر مقدار سود سپرده بانکی بلند مدت به صورت عرف در سال جاری بین 18 تا 20درصد سالیانه است، سود این صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت می‌تواند تا 22 درصد سالیانه باشد که این مقدار، تقسیم بر ماه به سرمایه افرادی که واحدهای این صندوق ها را خریداری کرده‌اند، از طریق افزایش قیمت واحدهای صندوق، اضافه می‌گردد.
چرا باید در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، سرمایه گذاری کنم؟
- نسبت ریسک به ریوارد (نسبت سود و زیان Risk to Reward Ratio)
یکی از مهم‌ترین مسائلی که صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را برای بسیاری از افراد تبدیل به گزینه جذابی برای سرمایه گذاری می‌کند، نسبت ریسک و ریوارد معقول آن است. نسبت ریسک و ریوارد، یکی از پارامترهایی است که برای سرمایه گذاری در هر بازار مالی باید در نظر بگیرید. فرمول محاسبه ساده‌ای نیز دارد:
اگر این سرمایه گذاری به سود برسد، چه میزان سود به شما می‌دهد؟
اگر این سرمایه گذاری به زیان ختم شود، چه میزان سرمایه از دست می‌دهید؟
اگر دو حالت را در نظر بگیریم که در یکی شما به ریوارد خود رسیده‌اید و در حالت دیگر، زیان کرده‌اید، باید مجموع این دو حالت، سود شما در این سرمایه گذاری شود تا سرمایه گذاری شما، سرمایه گذاری معقولی باشد.
برای مثال فرض کنید که قصد دارید در سهمی سرمایه گذاری کنید، در محاسبه ریسک و ریوارد، باید در نظر بگیرید که در صورتی که این سرمایه گذاری به سود برسد، چه مقدار سود می‌کنید؟ در صورتی که معامله با زیان بسته شود، چه مقدار سرمایه از دست می‌دهید؟
فرض کنید در حالت اول 50 میلیون سود می‌کنید و در حالت دوم، 20 میلیون از سرمایه خود را از دست می‌دهید.
برآیند این دو حالت، 30 میلیون تومان سود است؛ پس این سرمایه گذاری، از نظر پارامتر ریسک و ریوارد، سرمایه گذاری معقولی است. به عبارتی دیگر، شما حاضرید برای به دست آوردن 50 میلیون، 20 میلیون ضرر کنید.
حال برگردیم به ریسک و ریوارد صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت؛ ریسک در این صندوق ها، صفر است و ریوارد شما، بین 20 تا 22 درصد سود سالیانه است. یعنی برای به دست آوردن 22 درصد سود سالیانه، لازم نیست هیچ پولی را به خطر بیندازید.
- بازدهی بیشتر از سرمایه گذاری در سپرده بانکی
ممکن است پیش خود فکر کنید که خب سرمایه گذاری در بانک نیز به همین صورت، ریسک صفر دارد و ریوارد سالیانه‌اش نیز سر جای خود است و سرمایه گذاری مطمئنی محسوب می‌شود. خب در این جا باید به شما بگوییم که سرمایه گذاری در هر دو مورد، سپرده بانکی و صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، ریسک صفر دارد، ولی ریوارد صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت بیشتر است. شما با سرمایه گذاری در سپرده بانکی تا 20 درصد ممکن است سالیانه سود کنید ولی با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، این مقدار می‌تواند تا 22 یا 23 درصد نیز افزایش پیدا کند.
- نقدشوندگی بالا
یکی از مهم‌ترین فاکتورها در سرمایه گذاری در بازارهای مالی، این است که نقدشوندگی دارایی شما در بازار مالی مورد نظر، چقدر است. برای مثال، در سرمایه گذاری در ملک و املاک، نقدشوندگی دارایی بسیار پایین است؛ شما برای آن که دارایی خود را تبدیل به پول نقد کنید، باید ملک خود را برای فروش بگذارید و تا زمانی که کسی آن را از شما نخریده است، دارایی شما نقد نشده است. در بورس نیز همین سازوکار برای نقدشوندگی دارایی وجود دارد، با این تفاوت که برای سهم شما، همیشه خریدار وجود دارد. هر زمان که اراده کنید، می‌توانید سهم خود را برای فروش بگذارید و معمولاً در همان روز و یا همان ساعت، سهم شما توسط فرد دیگری خریداری می‌شود و شما می‌توانید همان روز، درخواست واریز وجه از کارگزاری به حساب بانکی خود را بدهید و در روز بعدی، پول نقد در حساب شما است.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت نیز سازوکار خرید و فروشی مانند سهام دیگر در بازار بورس دارند؛ یعنی مانند سهم‌های دیگر، می‌توانید واحدهای این صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را خریداری کنید و هر زمان که خواستید، آن‌ها را بفروشید.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
بازدهی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت و قیمت واحدهای آن
برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت، باید به این نکته توجه داشته باشید که به طور کلی، دو نوع صندوق با درآمد ثابت در بورس وجود دارد که از طریق سرمایه گذاری در آن‌ها می‌توانید کسب سود کنید.
- صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت قابل معامله
- صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال (غیر قابل معامله)
دسته اول را می‌توانید در بورس، به صورت معاملات بر خط با دیگر سهام‌داران معامله کنید. برای خرید این صندوق ها، لازم است که آن را از سهام دار دیگری که قصد فروش واحدهای صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت خود را دارد، خریداری کنید. همچنین برای فروش آن نیز به همین ترتیب باید آن را به فردی که قصد دارد واحدهای این صندوق را خریداری کند بفروشید. البته این معاملات به صورت آنلاین و بر خط انجام می‌شود.
برای خرید واحدهاواحدهای صندوق های دسته دوم، یعنی صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال، لازم است که جهت دریافت اطلاعات خرید و فروش واحدهای این صندوق، به وب سایت صندوق مراجعه کنید و پس از آن می‌توانید به صورت حضوری به نمایندگی‌های این صندوق مراجعه کرده و پس از ثبت نام، واحدهاواحدهای آن را خریداری کنید. البته لازم به ذکر است که پس از آن که در این صندوق ها ثبت نام کردید، لازم نیست برای هر خرید و یا فروش به شعبه یا نمایندگی مراجعه کنید و می‌توانید برای صدور و یا ابطال واحدهای صندوق، به صورت آنلاین اقدام کنید.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال (غیر قابل معامله)
گفتیم که خرید و فروش این نوع از صندوق های سرمایه گذار با درآمد ثابت، به صورت صدور و ابطالی می‌باشد. معنی این جمله این است که شما برای خرید واحدهاواحدهای این صندوق، لازم است به طور مستقیم از خود صندوق خریداری کنید. زمانی که شما قصد خرید واحدهاواحدهای این صندوق را دارید، این واحدها برای شما از طرف مدیر صندوق، صادر می‌شود؛ یعنی قبل از آن، این واحدها وجود نداشته‌اند.
همچنین برای فروش واحدهاواحدهای آن نیز، این واحدها ابطال می‌شوند و به دست سهام دار دیگری داده نمی‌شود. به بیانی دیگر، شما واحدهاواحدهای این نوع از صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت را با سهام داران دیگر معامله نمی نکنید، بلکه آن‌ها را به طور مستقیم از مدیر صندوق می‌خرید و واحدهاواحدهای آن برای شما صادر می‌شوند و برای فروش نیز، این واحدها ابطال می‌شوند.
نکته‌ای که برای خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت وجود دارد این است که به هنگام خرید، به قیمت صدور، کارمزد صدور، کارمزد ابطال و زمان فروش به قیمت ابطال این صندوق ها توجه کنید.
قیمت صدور یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت، قیمتی است که در زمان صدور هر واحد این صندوق، باید بپردازید تا این واحدها را خریداری کنید. قیمت ابطال نیز قیمتی است که مدیر صندوق، واحدها را از شما بازخرید می‌نماید. کارمزد صدور درصدی است که به هنگام صدور واحدهای صندوق، از کل مبلغ سرمایه شما کسر می‌شود و کارمزد ابطال نیز درصدی است که به هنگام ابطال واحدهای صندوق، از مبلغی که به ازای واحدهاواحدهای این صندوق باید به شما پرداخت گردد کسر می‌شود.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت قابل معامله
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت قابل معامله به طور کلی به دو روش، به سرمایه گذاران خود، سود می‌رسانند.
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت یا پرداخت سود نقدی دارند و یا با روش غیر نقدی سود را به سرمایه گذاران خود پرداخت می‌کنند. به بیان ساده‌تر، شما هر زمان که واحدهای صندوق های با درآمد ثابت را خریداری می‌کنید، به دو روش می‌توانید از این سرمایه گذاری خود سود ببرید. در روش اول که پرداخت نقدی سود سرمایه گذاری است، می‌توانید به صورت ماهانه و یا سه ماه یک بار، سود کسب شده از صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت را دریافت کنید.
در روش دوم، صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت با افزایش قیمت هر واحد به سرمایه گذاران خود سود می‌رسانند. به این صورت، سرمایه گذاران می‌توانند از سود مرکب سرمایه گذاری خود نیز استفاده کنند. (سود مرکب: از سود خود نیز سود ببرید)
بیایید این مسئله را در مثالی توضیح دهیم تا درک آن ساده‌تر شود:
در روش اول پرداخت سود صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت که روش نقدی است، شما با سرمایه خود، تعدادی از واحدهای این صندوق را خریداری می‌کنید. پس از آن، به صورت ماهانه و یا سه ماه یک بار، می‌توانید سود حاصل از سرمایه گذاری خود در صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت را دریفات کنید و از سرمایه گذاری مجدد سود خود نیز، به سود مرکب دست پیدا کنید. قیمت واحدهای صندوق در این روش، ثابت است.
در روش دوم، شما با سرمایه خود، تعدادی از واحدهای یکی از صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت با پرداخت سود غیر نقدی را خریداری می‌نمایید. پس از آن، روزانه قیمت واحدهای صندوق بالاتر می‌رود و شما از افزایش قیمت دارایی خود سود می‌کنید. حال در نظر بگیرید که در روز اول، 1.7 درصد به قیمت هر واحد صندوق اضافه می‌شود. اگر شما برای خریداری هر واحد، 100 تومان سرمایه خرج کرده باشید، قیمت دارایی شما در رو اول، 101.7 تومان می‌شود. در روز دوم نیز 1.7 درصد دیگر به قیمت هر واحد صندوق اضافه می‌شود؛ شما دیگر بر روی 100 تومان، 1.7 درصد سود نمی‌کنید، بلکه روی مبلغ 101.7 تومان، 1.7 درصد سود می‌کنید که طی مدت زمان طولانی، مبلغ سود شما و سرمایه شما، به صورت تصاعدی بالاتر می‌رود.
به این حالت که شما از سود خود نیز سود کسب می‌کنید، سود مرکب می‌گویند.
برای دیدن عملکرد صندوق های درآمد ثابت می توانید به سایت فیپیران مراجعه فرمایید.
سخن پایانی
در این مقاله از مجموعه مقالات فردانامه، به موضوع صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت (Fixed Income) پرداختیم و نکات ویژه در این زمینه را به شما معرفی کردیم. اگر قصد سرمایه گذاری در هر بازار مالی را دارید، ابتدا بازار مالی مورد نظر را از تمامی جوانب بسنجید و ارزیابی کنید که سرمایه گذاری در این بازار، به جنس سرمایه گذاری مورد نظر شما نزدیک است و این که آیا روحیات شما، سرمایه گذاری در این بازار را می‌پذیرد یا خیر. در صورتی که پاسخ به این سؤالات مثبت بود، تا جایی که می‌توانید در مورد بازار مالی مورد نظر خود، اطلاعات کسب کنید.
نحوه ترید کردن، نحوه سرمایه گذاری، ابزارهای سرمایه گذاری، P/E عرف و P/E اکثریت بازار، مقدار برگشت سرمایه به صورت میانگین در بازار مالی، انواع دارایی قابل سرمایه گذاری در این بازار، ترندهای بازار مالی، سرعت معاملات در این بازار، ابزارهای تحلیل در بازار مالی مورد نظر و بسیاری دیگر از اطلاعاتی که می‌توانید در این خصوص به دست آورید، همگی مواردی هستند که باید در مورد آن‌ها بسیار تحقیق کنید. شما سرمایه خود را به سادگی به دست نیاورده‌اید، پس به سادگی آن را از دست ندهید.
