اندیکاتور حجم معاملات

اندیکاتور حجم معاملات یا Volume نشان‌دهنده‌ی میزان حجم معامله شده از یک سهم (جفت ارز، رمزارز و …) است. این اندیکاتور حجم معاملات در هر کندل را به صورت یک نمودار میله‌ای در پایین چارت اصلی قیمت رسم می‌کند. معمولاً هم به این صورت است که هرگاه حجم معاملات نسبت به کندل قبلی افزایش پیدا کرده باشد آن را به رنگ سبز نمایش می‌دهد و هرگاه حجم معاملات نسبت به کندل قبلی کمتر شده باشد آن را به رنگ قرمز نمایش خواهد داد.

یکی از مهم‌ترین کاربردهای حجم معادلات، تأیید گرفتن برای شکست یا شروع روندها است. هنگام شکسته شدن سطوح حمایت و مقاومت، افزایش حجم معاملات می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر تأیید اعتبار این شکست باشد. هنگام تشکیل الگوهای تکنیکال، می‌توانیم از روند تغییر حجم معاملات در راستای تأیید الگوی‌مان استفاده کنیم. به عنوان مثال در یک الگوی مثلث جمع‌شونده، هرچه به نقاط پایانی و حساس مثلث نزدیک می‌شویم.

حجم معاملات کاهش یافته و زمانی که مثلث رو به بالا می‌شکند، حجم معاملات ناگهان بسیار افزایش پیدا می‌کند و این نشانه‌ای ست مبنی بر این‌که فرض ما بر وجود این الگو صحیح بوده و تعداد زیادی از معامله‌گران هم همین استراتژی را اتخاذ کرده بوده‌اند و اکنون که مثلث رو به بالا شکسته است، تعداد زیادی از معامله‌گران پوزیشن خرید باز کرده‌اند.

 در بازارهای رونددار، در طول روند حجم معاملات در بازار نیز افزایش پیدا خواهد کرد و یا از حجم آن کاسته نخواهد شد. هرگاه هم که در روند، قیمت وارد فاز اصلاح و استراحت گردد و برخلاف جهت روند بلندمدت حرکت نماید، حجم معاملات نیز رو به کاهش خواهد رفت.

این نشانه‌ای است مبنی بر این‌که اکثر معامله‌گران اتفاق نظر دارند که این دوره‌ی اخیر صرفاً فاز اصلاح و استراحت است و بازار به زودی برخواهد گشت و ادامه‌ی روند قبلی را طی خواهد کرد، زیرا حجم کم معاملات نشان‌دهنده‌ی این است که تعداد کمی از سرمایه‌گذاران اقدام به بستن پوزیش‌های خود و نقد کردن معاملات کرده‌اند و بقیه هم‌چنان منتظرند.

 به طور کلی می‌توان خلاصه‌ی تأثیر حجم معاملات در روند را به صورت شکل زیر نشان داد:

اثر حجم در صعود و نزول

بازار برای مثبت شدن نیاز به افزایش حجم معاملات دارد. بدون تزریق نقدینگی به بازار و بدون افزایش حجم معاملات، نمی‌توانیم شاهد رشد پایدار و باثبات قیمت‌ها در بورس باشیم. عکس این حالت هم صادق است، اگر جریان نقدینگی کاهش یابد و حجم معاملات کم شود، منجر به رکود بازار سرمایه و نزول شاخص و قیمت‌ها خواهد شد. به عبارتی بورس هم‌چون یک بادکنک می‌ماند که هرگاه پول به درون این بادکنک دمیده شود موجب انبساط بادکنک و افزایش سطح قیمت‌ها می‌گردد و خروج نقدینگی از درون بادکنک موجب کوچک‌تر شدن آن و نزول شاخص و قیمت‌ها می‌شود.

در نمودار زیر می‌توان افزایش حجم معاملات روزانه را که موجب اتمام روند نزولی شاخص کل بورس ایران و آغاز روند صعودی گشته است مشاهده کرد. البته یک نکته‌ی مهم و جالب این‌جا مطرح است؛ آیا افزایش حجم معاملات و تزریق نقدینگی باعث شروع رشد شاخص و افزایش عمومی قیمت سهام شده است؟

و یا این‌که چون روند صعودی و قیمت‌ها افزایشی شده است حجم نقدینگی به بازار تزریق شده است؟ در هر صورت جواب این سؤال مهم نیست، مهم این است که به هر دلیلی روند شاخص صعودی شده و افزایش حجم معاملات هم نشانه‌ای بر تأیید آن است و این سیگنال مهمی ست مبنی بر این‌که زمان مناسبی برای ورود به بازار است.

اندیکاتور حجم معاملات

این قاعده در بازارهای دوطرفه هم مانند بازار فارکس یا بازار بورس بین‌المللی، حتی در روندهای نزولی نیز صادق است؛ یعنی در یک روند نزولی بلندمدت افزایش حجم معاملاتی رخ خواهد داد. علت این امر هم این است که معامله‌گران این نزول‌ها را موقعیتی برای اتخاذ پوزیشن فروش می‌بینند و شروع به شورت کردن می‌کنند.به عنوان مثال در تصویر زیر که نمودار قیمت جهانی نفت است، مشاهده می‌شود که روند حاکم بر بازار نزولی است. هر بار هم که بازار در مقاطعی به صورت موقتی شروع به افزایش قیمت می‌کند.

حجم معاملات در آن مقطع بسیار کم است و اتفاقاً همین امر موجب می‌شود که خریداران اصلی و قدرتمند این حجم کم را نشانه‌ای بگیرند مبنی بر این‌که روند هم‌چنان نزولی است و هنوز زمان مناسبی برای شروع به خرید و نگه‌داری فرانرسیده است. پس از این‌که دوره‌های صعودی موقت هم با حجم کم تمام شد، روند مجدداً نزولی و پرقدرت می‌شود و حجم معاملات زیاد می‌شود، زیرا معامله‌گران شروع به شورت کردن سنگین می‌کنند.

میانگین حجم معاملات

برای تشخیص روند کلی حجم معاملات و مشخص کردن روزهای مهم و احتمالاً تأثیرگذار، می‌توان بر روی حجم معاملات، خط میانگین آن را هم رسم کرد، که این امکان هم از طریق تنظیمات درون نرم‌افزاری که استفاده می‌کنیم مقدور می‌باشد. روش کار در این شیوه هم این است که هر روزی که حجم معاملات آن (خط عمودی) به طرز قابل توجهی بالاتر از خط میانگین بود، احتمالاً این روز می‌تواند سیگنالی برای شروع روندی جدید باشد. اگر هم حجم معاملات در آن روز به طرز قابل توجهی پایین‌تر از میانگین بود، می‌توان آن روز را بی‌اهمیت و خنثی در نظر گرفت و حتا تغییری که در قیمت داده است را هم موقتی و ناپایدار فرض کرد.

حجم معاملات و تابلوخوانی

از حجم معاملات در استراتژی تابلوخوانی استفاده‌ی فراوانی می‌شود. پاسخ به این سؤال که “چگونه می‌توانیم ورود پول هوشمند به بازار را تشخیص دهیم و تفاوت آن را با خروج پول هوشمند از بازار متوجه شویم؟” می‌تواند یک روش بسیار سودمند برای معامله‌گر باشد. به عنوان مثال حجم معاملات برای یک سهم در یک روز شدیداً افزایش پیدا کرده و چند برابر متوسط حجم همیشگی‌اش معامله شده است، قطعاً این نکته نشان‌دهنده‌ی این است که آن روز اتفاق مهمی در میان خریداران یا فروشندگان افتاده است. در استراتژی تابلوخوانی روش‌ها و محاسباتی وجود دارد، که عامل اصلی در آن حجم معاملات است، که توسط آن سیاست‌هایی برای نحوه‌ی ورود به معامله و یا خروج از معامله از آن استفاده می‌کنیم.

واگرایی حجم و قیمت

واگرایی یک مبحث بسیار مهم و کاربردی برای معاملات است که در جایگاه خود به تنهایی بررسی می‌شود و انواع آن و راه‌های استفاده از آن را می‌آموزیم. اما در این مبحث حجم هم از واگرایی برای تأیید گرفتن استفاده می‌کنیم. به صورت کلی واگرایی به این معنی است که بین چارت حرکت قیمت و اندیکاتور (یا نشان‌گرهای مهم دیگر) یک شکاف و اختلاف رفتاری وجود داشته باشد. یعنی مثلاً چارت قیمتی در حال صعود است، اما اندیکاتور صعود را بازتاب نمی‌دهد.

 نمودار زیر به طرز شماتیک مفهوم واگرایی در حجم را نشان می‌دهد:

همان‌طور که گفتیم نشانه‌ی یک روند قدرتمند، افزایش حجم معاملات و یا حداقل ثبات در آن است. اگر در هر روندی، چه صعودی و چه نزولی، شاهد کاهش معنادار حجم بودیم، این به معنایی یک واگرایی و هشداری برای انتهای روند است. هم‌چنین با رسیدن قیمت به حمایت‌های معتبر، انتظار افزایش تقاضا و افزایش حجم خرید را داریم. هم‌چنین در مقاومت‌های معتبر انتظار افزایش عرضه و حجم فروش را داریم.

اگر این الگوی رفتاری نقض شد و در سقف شاهد افزایش ادامه‌دار حجم معاملات در جهت روند بودیم، به معنای شکستن سقف و سیگنالی برای ادامه‌ی روند صعودی است. هم‌چنین اگر در ریزش‌ها در نزدیکی نقطه حمایت، حجم به صورت ادامه‌داری در طول روند زیاد شد، به معنی فِیل شدن نقطه حمایت و ادامه‌ی روند نزولی خواهد بود.نمودار زیر نشان‌دهنده‌ی چند واگرایی ایجاد شده بین قیمت و حجم است که بعد از ایجاد آن، شاهد ریزش قیمت هستیم.

منابع : اینوستوپدیا